శ్రీశంకరాచార్య విరచితా శివానందలహరీ

మూలమ్ - ఆచార్య.ఐఐటిఎమ్.ఇన్
మూల ఆంగ్ల అనువాద రచయిత్రి - శ్రీమతి డా. ఉమా కృష్ణస్వామి

శ్రీ గురుపాదుకావన్దనమ్
ఐంకార హ్రీంకార రహస్యయుక్త
శ్రీంకార గూఢార్థ మహావిభూత్యా
ఓంకారమర్మ ప్రతిపాదినీభ్యాం
నమో నమః శ్రీ గురూపాదుకాభ్యామ్
శ్రీః
శివాభ్యాన్నమః
శివానన్ద లహరీ

శివానందలహరీ ౧ - ౨౦

కలాభ్యాం చూడాలంకృత శశికలాభ్యాం నిజతపః
ఫలాభ్యాం భక్తేషు ప్రకటిత ఫలాభ్యాం భవతు మే .
శివాభ్యామస్తోక త్రిభువన శివాభ్యాం హృది పున
ర్భవాభ్యామానన్ద స్ఫురదనుభవాభ్యాం నతిరియమ్ (1)

కలాభ్యం - (to the two) who are the embodiment of all art
చూడాలంకృత శశికలాభ్యం - who have the cresent moon adorning their heads
నిజతపః ఫలాభ్యాం - (to them) who are the fruits of mutual penance
భక్తేషు ప్రకటిత ఫలాభ్యాం - who show their bounteousness amongst their devotees
భవతు మే - let it be my
శివాభ్యాం - (to the two) who are auspicious ; Siva and Sivaa (Parvati)
అస్తోక త్రిభువన శివాభ్యాం - who are lavishly auspicious to the three worlds
హృది పునః భవాభ్యాం - (to them) who appear repeatedly in (my) heart
ఆనన్ద స్ఫురదనుభవాభ్యాం - (to them) who experience the bliss that wells up
నతిః ఇయం - this salutation

Let this be my salutation to the Auspicious ones, who are the embodiment of art, whose heads are adorned by the crescent moon, who are the fruits of mutual penance, whose bounteousness is displayed amongst (their) devotees, who are lavishly auspicious to the three worlds, who appear repeatedly in (my) heart and who experience the bliss that wells up.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

గలన్తీ శంభో త్వచ్చరిత సరితః కిల్బిషరజో
దలన్తీ ధీకుల్యాసరణిషు పతన్తీ విజయతామ్ .
దిశన్తీ సంసారభ్రమణ పరితాపోపశమనం
వసన్తీ మచ్చేతో హృదభువి శివానన్దలహరీ (2)

గలన్తీ - which trickles forth
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
త్వచ్చరిత సరితః - from the river of your life
కిల్బిషరజః - dust of sin
దలన్తీ - which crushes
ధీకుల్యా సరణిషు - into the paths of the streams of the intellect
పతన్తీ - which falls
విజయతాం - may it be victorious
దిశన్తీ - which grants
సంసారభ్రమణ - wanderings in the circuit of wordly life
పరితాపోపశమనం - mitigation of agony
వసన్తీ - which lives
మచ్చేతః హృదభువి - in the heart of my heart
శివానన్దలహరీ - the wave of the bliss of Siva, the auspicious one

Oh Sambhu, let the wave of Siva's bliss, which trickles forth from the river of your life, which destroys the dust of sin, which falls into the paths of the streams of the intellect, which grants the mitigation of the agony of wandering in the circuit of worldly life and which tarries in the heart of my heart, be victorious.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

త్రయీవేద్యం హృద్యం త్రిపురహరమాద్యం త్రినయనం
జటాభారోదారం చలదురగహారం మృగధరమ్ .
మహాదేవం దేవం మయి సదయభావం పశుపతిం
చిదాలమ్బం సామ్బం శివమతివిడమ్బం హృది భజే (3)

త్రయీవేద్యం - who is known through the three Vedas
హృద్యం - who is dear to the heart
త్రిపురహరం - who is the destroyer of the three aspects of man
ఆద్యం - who is preeminent
త్రినయనం - who has three eyes
జటాభారోదారం - who is distinguished with matted hair
చలదురగహారం - who wears a mobile snake necklace
మృగధరం - who bears the deer, symbolic of Maya (illusion),
మహాదేవం - who is the supreme god
దేవం - who is self luminous
మయిసదయభావం - who is compassionate to me
పశుపతిం - Pasupati, who is the lord of beings
చిదాలమ్బం - who is the basis of the intellect
సామ్బం - who is with the mother (Parvati)
శివం - who is the auspicious one.
అతివిడమ్బం - who is extremely good at imitating or acting
హృది భజే - I worship in (my) heart

I worship that Siva in my heart, who is known through the three Vedas, who is dear to the heart, who is the destroyer of the three bodies (of man), who is pre - eminent, who is three eyed, who is distinguished with his matted locks, who wears a moving serpent as a necklace, who bears the deer(the symbol of Maya), that Mahadeva, the self luminous, who is compassionate to me, who is the lord of all, who is the basis of the intellect, who is with the mother and who is very good at imitation.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

సహస్రం వర్తన్తే జగతి విబుధాః క్షుద్రఫలదాః
న మన్యే స్వప్నే వా తదనుసరణం తత్కృతఫలమ్ .
హరి బ్రహ్మాదీనామపి నికటభాజామసులభం
చిరం యాచే శంభో శివ తవ పదాంభోజ భజనమ్ (4)

సహస్రం వర్తన్తే - a thousand exist
జగతి - in the world
విబుధాః - gods
క్షుద్రఫలదాః - the bestowers of trifling rewards
న మన్యే - I do not consider
స్వప్నే - in my dreams
వా - or
తదనుసరణం - following them
తత్ కృత ఫలం - the rewards given by them
హరి బ్రహ్మాదీనాం అపి - even Vishnu, Brahma and (such) others
నికటభాజాం - those in proximity
అసులభం - difficult
చిరం యాచే - I beg always
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
శివ - Oh Siva, auspicious one
తవ - your
పదాంభోజ భజనం - worship of lotus feet

Oh Sambhu, a thousand gods exist in the world, who are the bestowers of trifling rewards. Not even in my dreams do I consider following them nor the benefits conferred by them. Oh Siva, I beg always to worship your lotus feet, difficult though it is even for Vishnu, Brahma and (such) others, who have obtained proximity to you.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

స్మృతౌ శాస్త్రే వైద్యే శకున కవితా గాన ఫణితౌ
పురాణే మన్త్రే వా స్తుతి నటన హాస్యేష్వచతురః .
కథం రాజ్ఞాం ప్రీతిర్భవతి మయి కోఽహం పశుపతే
పశుం మాం సర్వజ్ఞ ప్రథిత కృపయా పాలయ విభో (5)

స్మృతౌ - in the canons of law
శాస్త్రే - in the scriptures
వైద్యే - in medicine
శకున కవితా - in augury and poetry
గాన ఫణితౌ - in music and grammar
పురాణే - in ancient history
మన్త్రే వా - or in (Vedic) prayer
స్తుతి - in eulogising
నటన హాస్యేషు - in dance or comedy
అచతురః - not clever
కథం మయి భవతి - how can there be for me
రాజ్ఞాం ప్రీతిః - the favour of kings
కః అహం - who am I ?
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings
పశుం మాం - beast (though) I am
సర్వజ్ఞ - Oh Sarvgnya, all knowing one
ప్రథిత కృపయా - by your famous compassion
పాలయ - you protect
విభో - Oh Vibhu, all pervading one

I am unskilled in the canons of law, the scriptures, in medicine, augury, poetry, music, grammar, ancient history, prayer, eulogy, dance and in humour. How will kings favour me? Who am I Oh Pasupati ? Beast though I am, Oh Sarvagnya, Oh Vibhu, save me by your famous compassion.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఘటో వా మృత్పిణ్డోఽప్యణురపి చ ధూమోఽగ్నిరచలః
పటో వా తన్తుర్వా పరిహరతి కిం ఘోరశమనమ్ .
వృథా కణ్ఠక్షోభం వహసి తరసా తర్కవచసా
పదాంభోజం శంభోర్భజ పరమసౌఖ్యం వ్రజ సుధీః (6)

ఘటో వా మృత్పిణ్డః - earthern pot or clod of earth
అపి అణుః అపి - even perhaps an atom
చ - and
ధూమోగ్నిః అచలః - smoke and hence fire on the mountain
పటుః వా తన్తుః వా - cloth or only thread
పరిహరతి కిం - can it remove
ఘోరశమనం - the terrible death
వృథా వహసి - you display in vain
కణ్ఠక్షోభం - an agitated throat
తరసా తర్కవచసా - by vigorous discussion
పదాంభోజం శంభోః భజ - worship the lotus feet of Sambhu, bestower of joy
పరమసౌఖ్యం వ్రజ - seek supreme happiness
ధీః - Oh wise one

Earthern pot or clod of earth or even an atom, smoke or fire on the mountain, cloth or thread, will this (logic) remove the terrible death ? You display in vain agitation of your throat, by (such) vigorous argument. Oh wise one, worship the lotus feet of Sambhu and seek supreme happiness.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

మనస్తే పాదాబ్జే నివసతు వచః స్తోత్ర ఫణితౌ
కరౌచాభ్యర్చాయాం శ్రుతిరపి కథాకర్ణన విధౌ .
తవ ధ్యానే బుధ్దిర్నయన యుగలం మూర్తి విభవే
పరగ్రన్థాన్ కైర్వా పరమశివ జానే పరమతః (7)

మనః - the mind
తే పాదాబ్జే - on your lotus feet
నివసతు - let it dwell
స్తోత్ర ఫణితౌ - in effortless praise
కరౌ చ - and the two hands
అభ్యర్చాయాం - in worship
శ్రుతిః అపి - and the ears
కథా ఆకర్ణన విధౌ - in the practice of hearing your tale
తవ ధ్యానే - in meditating upon you
బధ్దిః - the intellect
నయన యుగలం - pair of eyes
మూర్తి విభవే - in the greatness of your image
పరగ్రన్థాన్ - other texts
కైః వా - by what means
పరమ శివ - Oh Paramasiva, the supremely auspicious one
జానే పరం అతః - can I know beyond this ?

Let my mind dwell on your lotus feet, my speech in effortless praise (of you), my hands in worshipping (you) and my ears in the practice of hearing your tale. Let my intellect meditate on you, and my eyes (dwell) on the greatness of your image. Oh Paramasiva, by what other means, beyond this, can I know other texts ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

యథా బుధ్దిశ్శుక్తౌ రజతమితి కాచాశ్మని మణి
ర్జలే పైష్టే క్షీరం భవతి మృగతృష్ణాసు సలిలమ్ .
తథా దేవ భ్రాన్త్యా భజతి భవదన్యమం జడజనో
మహాదేవేశం త్వాం మనసి చ న మత్వా పశుపతే (8)

యథా బుధ్దిః - just as the intellect
శుక్తౌ రజతం ఇతి - (considers) the oyster shell as silver
కాచాశ్మని మణిః - the glass flint as a gem
జలే పైష్టే - in the flour and water paste
క్షీరం భవతి - milk is present
మృగతృష్ణాసు - in the mirage
సలిలమ్ - water
తథా - like wise
దేవ భ్రాన్త్యా - in delusion as to who is a god
భజతి భవదన్యం - worships one other than you
జడజనః - the dull witted
మహాదేవేశం త్వాం - you the supreme self luminary and lord
మనసి చ న మత్వా - not having considered in the mind
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings

Just as the intellect considers the oyster shell as silver, the glass flint as a gem, the flour and water paste as milk and the mirage as water, likewise, the dull witted in delusion as to who is god, worships one other than you, Oh Pasupati, not having considered you, the supreme self luminous lord in their minds.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

గభీరే కాసారే విశతి విజనే ఘోరవిపినే
విశాలే శైలే చ భ్రమతి కుసుమార్థం జడమతిః .
సమర్పయ ఏకం చేతస్సరసిజముమానాథ భవతే
సుఖేనావస్థాతుం జన ఇహ న జానాతి కిమహో (9)

గభీరే కాసారే - in the deep lake
విశతి - enters
విజనే ఘోరవిపినే - in the lonely and terrible forest
విశాలే శైలే చ - and in the huge mountain
భ్రమతి - he wanders
కుసుమార్థం - for the sake of a flower
జడమతిః - the dull witted
సమర్పయ - having submitted
ఏకం చేతః సరసిజం - the one lotus flower of the mind
ఉమానాథ భవతే - to you Oh Umanatha, lord of Uma (Parvati)
సుఖేన అవస్థాతుం - to be in a state of happiness
జన ఇహ న జానాతి - man does not know here
కిం అహో - why alas !

For the sake of a flower, the dull witted one enters the deep lake and the lonely, terrible forest and wanders in the huge mountain. Having submitted the one lotus flower of the mind to you Oh Umanatha, man does not know to remain in a state of happiness. Why alas !

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

నరత్వం దేవత్వం నగ వన మృగత్వం మశకతా
పశుత్వం కీటత్వం భవతు విహగత్వాది జననమ్ .
సదా త్వత్పాదాబ్జ స్మరణ పరమానన్ద లహరీ
విహారాసక్తం చేత్ హృదయమిహ కిం తేన వపుషా (10)

నరత్వం - human form
దేవత్వం - divine form
నగ వన మృగత్వం - the form of an animal in the mountain or forest
మశకతా - the form of a mosquito
పశుత్వం - the form of a (domestic) beast
కీటత్వం భవతు - may it be the form of a worm
విహగత్వ ఆది జననమ్ - birth as a bird etc.
సదా - always
త్వత్పాదాబ్జ స్మరణ - remembrance of your lotus feet
పరమానన్ద లహరీ - the wave of supreme bliss
విహార ఆసక్తం చేత్ - if intent on taking pleasure
హృదయం ఇహ - the heart here
కిం తేన వపుషా - how does that body matter ?

Whether the birth is in human form or divine form, the form of an animal in the mountain or forest, a mosquito, a domestic beast, a worm or bird etc., how does that body matter if the heart here is intent always in taking pleasure in the wave of supreme bliss by remembrance of your lotus feet.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

వటుర్వా గేహీ వా యతిరపి జటీ వా తదితరో
నరో వా యః కశ్చిద్భవతు భవ కిం తేన భవతి .
యదీయం హృత్పద్మం యది భవదధీనం పశుపతే
తదీయస్త్వం శంభో భవసి భవభారం చ వహసి (11)

వటుః వా గేహీ వా - celibate student or householder
యతిః అపి జటీ వా - ascetic or one with matted hair
తత్ ఇతరః నరః వా - or a man other than these
యః కశ్చిత్ భవతు - whoever he is, let him be
భవ - Oh Bhava, the source
కిం తేన భవతి - what of it ?
యది ఇయం - if this
హృద్ పద్మం - lotus of the heart
యది భవదధీనం - if subservient to you
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings
తదియః త్వం భవసి - you are his
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
భవభారం చ వహసి - you bear the burden of wordly life

Celibate student or (married) householder, ascetic (shaven headed) or one with matted hair, or a man other than these, whoever he is, let him be. Oh Bhava, what of it ?. If the lotus of this heart is ubservient to you, Oh Pasupati, you are his Oh Sambhu and you bear the burden (of his) wordly life.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

గుహాయాం గేహే వా బహిరపి వనే వాఽద్రిశిఖరే
జలే వా వహ్నౌ వా వసతు వసతేః కిం వద ఫలమ్ .
సదా యస్యైవాన్తః కరణమపి శంభో తవ పదే
స్థితం చేద్యోగోఽసౌ స చ పరమయోగీ స చ సుఖీ (12)

గుహాయాం గేహే వా - in a cave or in a home
బహిః అపి - or outside
వనే వా అద్రి శిఖరే - in the forest or the mountain top
జలే వా వహ్నౌ వా వసతు - let him dwell in water or in fire
వసతేః - of (such) a residence
కిం వద ఫలం - do tell, what is the purpose
సదా - always
యస్య అన్తః కరణం అపి - he whose mind also
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
తవ పదే స్థితం చేత్ - if fixed on your foot
సః చ పరమ యోగీ - he alone is a supreme saint
సః చ సుఖీ - he alone is the happy one

Let him live in a cave or a home, outside or in a forest or on the mountain top, in the water or in fire. Do tell, what purpose is (such) a residence ? He whose mind also (in addition to the external senses) is always fixed on your feet, Oh Sambhu, he alone is a supreme saint, he alone is a happy man.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

అసారే సంసారే నిజభజన దూరే జడధియా
భ్రమన్తం మామన్ధం పరమ కృపయా పాతుముచితమ్ .
మదన్యః కో దీనస్తవ కృపణ రక్షాతి నిపుణ
స్త్వదన్యః కో వా మే త్రిజగతి శరణ్యః పశుపతే (13)

అసారే సంసారే - in the worthless circuit of worldly life
నిజ భజన దూరే - far from self contemplation
జడ ధియా - by virtue of (my) dull wit
భ్రమన్తం - wandering
మాం అన్ధం - me, the blind one
పరమ కృపయా - by supreme compassion
పాతుం ఉచితం - worthy of protection
మద్ అన్యః - other than me
కః దీనః తవ - who is more pitiable to you
కృపణః రక్ష అతి నిపుణః - a great expert in the protection of the poor
త్వద్ అన్యః కః వా - who other than you
మే - for me
త్రిజగతి - in the three worlds (heaven, earth and lower world)
శరణ్యః - a protector
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings

In the worthless circuit of worldly life, not condusive to self contemplation, I, the blind one am wandering, by virtue of (my) dull wit and am worthy of protection by your supreme compassion. Who other than me is more pitiable to you, a great expert in the protection of the poor? Oh Pasupati, in all three worlds who can be my protector other than you ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ప్రభుస్త్వం దీనానాం ఖలు పరమబన్ధుః పశుపతే
ప్రముఖ్యోఽహం తేషామపి కిముత బన్ధుత్వమనయోః .
త్వయైవ క్షన్తవ్యాశ్శివ మదపరాధాశ్చ సకలాః
ప్రయత్నాత్కర్తవ్యం మదవనమియం బన్ధు సరణిః (14)

ప్రభుః త్వం - you are the lord
దీనానాం - of the poor
ఖలు - indeed
పరమబన్ధుః - best relative
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings
ప్రముఖ్యః - very prominent
అహం తేషాం అపి - I am moreover, amongst them
కిముత - what more (needs be said)
బన్ధుత్వం అనయోః - the relationship between these two
త్వయా ఏవ - by you alone
క్షన్తవ్యాః - are pardonable
శివ - Oh Siva, auspicious one
మద్ అపరాధాః - my sins
సకలాః - all
ప్రయత్నాత్ కర్తవ్యం - (you) must (engage) by endeavour
మద్ అవనం - my protection
ఇయం బన్ధు సరణిః - this is the mode (of behaviour) amongst relatives

You are the lord Oh Pasupati who is indeed the best relative of the poor. I am moreover very prominent amongst them (the poor). What more (needs to be said) of the relationship between these two (the poor man and his best relative) ? Oh Siva, all my sins are pardonable by you alone. You must (engage) by endeavour to protect me, (because) this is the mode (of behaviour) amongst relatives.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఉపేక్షా నో చేత్ కిన్న హరసి భవద్ ధ్యాన విముఖాం
దురాశా భూయిష్ఠాం విధి లిపిమశక్తో యది భవాన్ .
శిరస్తద్వైధాత్రం న నఖలు సువృత్తం పశుపతే
కథం వా నిర్యత్నం కరనఖ ముఖేనైవ లులితమ్ (15)

ఉపేక్షా న చేత్ - if not indifferent
కిం న హరసి - why do you not remove
భవద్ ధ్యాన - meditation on you
విముఖాం - aversion to
దురాశా భూయిష్ఠాం - largely composed of evil desires
విధి లిపిం - the writing of Brahma, (fate)
అశక్తః - incapable
యది భవాన్ - if you are
శిరః తత్ - that head
వైధాత్రం - of Brahma
న నఖలు - which cannot be (easily) plucked
వృత్తం - well rounded
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings
కథం వా నిర్యత్నం - how was it so effortlessly
కరనఖ ముఖేన ఏవ - by the mere tips of the finger nails
లులితం - was crushed

If not indifferent, why do you not remove the writings of Brahma, (which make me) indifferent to meditating on you and which are largely composed of evil desires ? If you are incapable Oh Pasupati, how is it that you effortlessly and by the mere tips of your finger nails, crushed that head of Brahma, which cannot be (easily) plucked and which is well rounded ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

విరించిర్దీఘాయుర్భవతు భవతా తత్పరశిర
శ్చతుష్కం సంరక్ష్యం స ఖలు భువి దైన్యం లిఖితవాన్ .
విచారః కో వా మాం విశద కృపయా పాతి శివ తే
కటాక్ష వ్యాపారః స్వయమపి చ దినావన పరః (16)

విరించిః - Brahma
దీర్ఘాయుః భవతు - may he have a long life
భవతా - by you
తత్ పరః శిరః చతుష్కం - the other four heads
సంరక్ష్యం - are deserving of protection
సః ఖలు - he indeed
భువి - in earth
దైన్యం లిఖితవాన్ - wrote (the fate of) poverty
విచారః కః వా - what doubt is there ?
మాం - me
విశద - Oh Vishada, beautiful one
కృపయా పాతి - protects tenderly
శివ - Oh Siva, auspicious one
తే కటాక్ష వ్యాపారః - the effect of your glance
స్వయం అపి - by itself
దీన అవన పరః - intent on protecting the poor

Let Brahma have a long life. His other four heads are deserving of protection by you, for it was he who has written (the fate of) poverty in earth (for me). What doubt is there Oh Vishada ? Oh Siva, the effect of your glance, which by itself is intent on protecting the poor, protects me tenderly.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఫలాద్వా పుణ్యానాం మయి కరుణయా వా త్వయి విభో
ప్రసన్నేఽపి స్వామిన్ భవదమల పాదాబ్జ యుగలమ్ .
కథం పశ్యేయం మాం స్థగయతి నమస్సంభ్రమజుషాం
నిలింపానాం శ్రేణిర్నిజ కనక మాణిక్య మకుటైః (17)

ఫలాత్ వా పుణ్యానాం - either as the result of merits
మయి కరుణయా వా - or because of (your) compassion for me
త్వయి - you
విభో - Oh Vibhu, all pervading one
ప్రసన్నే అపి - though present (visible)
స్వామిన్ - Oh Swami, lord
భవతః - your
అమల పాద అబ్జ యుగలమ్ - pure pair of lotus feet
కథం పశ్యేయం - how will I see ?
మాం స్థగయతి - (it is) concealed from me
నమః సంభ్రమ జుషాం - those taking pleasure in offering reverential salutations
నిలింపానాం శ్రేణిః - groups of gods
నిజ కనక మాణిక్య మకుటైః - by their own ruby studded gold crowns

Either as a result of merits or because of your compassion for me, Oh Vibhu, Oh Swami, though you are present, how will I see your pure pair of lotus feet ? They are concealed from me by the ruby studded gold crowns of the groups of gods taking delight in offering reverential salutations.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

త్వమేకో లోకానాం పరమఫలదో దివ్య పదవీం
వహన్తస్త్వన్మూలాం పునరపి భజన్తే హరిముఖాః .
కియద్వా దాక్షిణ్యం తవ శివ మదాశా చ కియతీ
కదా వా మద్రక్షాం వహసి కరుణా పూరిత దృశా (18)

త్వం ఏకః - you alone
లోకానాం - to mankind
పరమ ఫలదః - the giver of the supreme object (liberation)
దివ్య పదవీం వహన్తః - who occupy divine positions
త్వత్ మూలాం - through you
పునః అపిభజన్తే - worship you repeatedly
హరి ముఖాః - the chief amongst whom is Vishnu
కియత్ వా - how (great)
దాక్షిణ్యం తవ శివ - your kindness Oh Siva, auspicious one
మద్ ఆశా చ - and my desire
కియతీ - how (great)
కదా వా - and when
మద్ రక్షాం - my protection
వహసి - you bear (responsibility)
కరుణా పూరిత దృశా - by a look full of compassion

You alone are the giver of the supreme object (liberation) to mankind. Those who occupy divine positions because of you, the principal of whom is Vishnu, worship you repeatedly. Oh Siva, how (great) is your kindness and how (great) is my desire ! When will you bear (responsibility) for my protection, by a look full of compassion ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

దురాశా భూయిష్ఠే దురధిప గృహద్వార ఘటకే
దురన్తే సంసారే దురిత నిలయే దుఃఖజనకే .
మదాయాసం కిం న వ్యపనయసి కస్యోపకృతయే
వదేయం ప్రీతిశ్చేత్ తవ శివ కృతార్థాః ఖలు వయమ్ (19)

దురాశా భూయిష్ఠే - composed mainly of evil desire
దురధిప - evil master
గృహద్వార - the door of the house
ఘటకే - that which brings about
దురన్తే సంసారే - in the endless circuit of worldly life
దురిత నిలయే - the abode of the harmful
దుఃఖ జనకే - that which produces pain
మద్ ఆయాసం - my fatigue
కిం న వ్యపనయసి - why do you not diminish
కస్య ఉపకృతయే - to favour whom
వద - tell
ఇయం ప్రీతిః చేత్ - if this be affection
తవ శివ - your Oh Siva, auspicious one
కృతార్థాః ఖలు - indeed fulfilled
వయం - (are) we

In the endless circuit of worldly life, composed mainly of evil desire, which brings one to the door of the evil master, which is the abode of harm and which produces pain, why do you not diminish my fatigue ? Whom does it favour, tell ? If this be your affection Oh Siva, we are indeed fulfilled.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

సదా మోహాటవ్యాం చరతి యువతీనాం కుచ గిరౌ
నటత్యాశా శాఖాస్వటతి ఝటితి స్వైరమభితః .
కపాలిన్ భిక్షో మే హృదయ కపిమత్యన్త చపలం
దృఢం భక్త్యా బధ్ద్వా శివ భవదధీనం కురు విభో (20)

సదా - always
మోహ అటవ్యాం - in the forest of delusion
చరతి - roams
యువతీనాం కుచ గిరౌ - on the physique of young women
నటతి - dances
ఆశా శాఖాసు - on the branches of desire
అటతి - wanders
ఝటితి - rapidly
స్వైరం - at will
అభితః - on all sides
కపాలిన్ భిక్షో - Oh Kapali, the bearer of the skull (for alms) O Mendicant
మే హృదయ కపిం - my monkey like heart
అత్యన్త చపలం - exceedingly fickle
దృఢం భక్త్యా బధ్ద్వా - having tied firmly by devotion
శివ - Oh Siva, auspicious one
భవదధీనం కురు - make it subservient to you
విభో - Oh Vibhu, all pervading one

It (my mind) roams always in the forest of delusion, it dances on the physique of young women, it wanders on the branches of desire rapidly, at will all around. Oh Kapali, Oh Bhikshu, tie my exceedingly fickle monkey like heart, firmly by devotion. Oh Siva, Oh Vibhu, make it subservient to you.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

శివానందలహరీ ౨౧ - ౪౦

ధృతిస్తంభాధారాం దృఢగుణ నిబధ్దాం సగమనాం
విచిత్రాం పద్మాఢ్యాం ప్రతిదివస సన్మార్గ ఘటితామ్ .
స్మరారే మచ్చేతః స్ఫుట పట కుటీం ప్రాప్య విశదాం
జయ స్వామిన్ శక్త్యా సహ శివగణైస్సేవిత విభో (21)

ధృతి స్తంభ ఆధారాం - having firmness as a post
దృఢ గుణ నిబధ్దాం - tied by the rope of steadiness
సగమనాం - which is capable of movement
విచిత్రాం - which is beautiful
పద్మాఢ్యాం - which is shaped like a lotus
ప్రతి దివస - every day
సన్మార్గ ఘటితాం - which is placed near the right path
స్మర అరే - Oh Smarari, enemy of cupid
మద్ చేతః - my heart
స్ఫుట పట కుటీం - the tent made of white cloth
ప్రాప్య - having reached
విశదాం - which is spotless
జయ - may you be victorious
స్వామిన్ - Oh Swami, lord
శక్త్యా సహ - with Sakthi (Parvati)
శివ గణైః సేవిత - worshipped by the demi god attendents of Siva
విభో - Oh Vibhu, all pervading one

Oh Smarari, having reached along with Sakthi, the spotless tent of my heart, made of white cloth, which has firmness for a pillar, which is bound by the rope of steadiness, capable of movement, which is beautiful, which is lotus shaped, which is placed near the proper path (towards the Supreme) every day and worshipped by the demi god troops of Siva, Oh Swami, Oh Vibhu, may you be victorious

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ప్రలోభాద్యైరర్థాహరణ పరతన్త్రో ధని గృహే
ప్రవేశోద్యుక్తస్సన్ భ్రమతి బహుధా తస్కరపతే .
ఇమం చేతశ్చోరం కథమిహ సహే శంకర విభో
తవాధీనం కృత్వా మయి నిరపరాధే కురు కృపామ్ (22)

ప్రలోభ ఆద్యైః - through avarice etc.
అర్థాహరణ - robbing wealth
పరతన్త్రః - subservient to another
ధని గృహే - into the home of the wealthy
ప్రవేశ ఉద్యుక్తః సన్ - diligent in entering
భ్రమతి బహుధా - wanders in many ways
తస్కరపతే - Oh Taskarapati, lord of thieves (who steals hearts)
ఇమం చేతః చోరం - this thief of a heart
కథం ఇహ సహే - how will I bear here
శంకర - Oh Sankara, who confers happiness
విభో - Oh Vibhu, all pervading one
తవ అధీనం కృత్వా - having been made subservient to you
మయి నిరపరాధే - on me, the sinless one
కురు కృపాం - bestow compassion

Oh Taskarapati, it ( the thief of a heart) wanders in many ways, subservient to robbing wealth through avarice etc., and diligent in entering the home of the wealthy. How will I bear this theif of a heart here Oh Sankara ? Oh Vibhu, having made it subservient to you, bestow compassion on me the sinless one.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కరోమి త్వత్పూజాం సపది సుఖదో మే భవ విభో
విధిత్వం విష్ణుత్వం దిశసి ఖలు తస్యాః ఫలమితి .
పునశ్చ త్వాం ద్రష్టుం దివి భువి వహన్ పక్షి మృగతా
మదృట్వా తత్ ఖేదం కథమిహ సహే శంకర విభో (23)

కరోమి - I perform
త్వత్ పూజాం - your worship
సపది - immediately
సుఖదో మే భవ - become the bestower of happiness for me
విభో - Oh Vibhu, all pervading one
విధిత్వం - the position of Brahma
విష్ణుత్వం - the position of Vishnu
దిశసి ఖలు - you grant verily
తస్యాః ఫలం ఇతి - as a result of it (the worship)
పునః చ - and again
త్వాం ద్రష్టుం - to see you
దివి భువి వహన్ - traversing the sky and earth
పక్షి మృగతాం - as bird and beast
అదృష్ట్వా - having not seen
తత్ ఖేదం - that sorrow
కథం ఇహ సహే - how will I bear here
శంకర - Oh Sankara, bestower of happiness
విభో - Oh Vibhu, all pervading one

I worship you. Oh Vibhu, be the bestower of happiness to me immediately. If you verily grant the position of Brahma or Vishnu as a result of it (the worship), (I will be) traversing the sky and earth as a bird or beast in order to see you again. Having not seen you, Oh Sankara, how will I bear that sorrow here, Oh Vibhu ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కదా వా కైలాసే కనకమణిసౌధే సహగణై
ర్వసన్ శంభోరగ్రే స్ఫుట ఘటిత మూర్ధాంజలిపుటః .
విభో సాంబ స్వామిన్ పరమశివ పాహీతి నిగదన్
విధాతృణాం కల్పాన్ క్షణమివ వినేష్యామి సుఖతః (24)

కదా వా - I would like to know when
కైలాసే - in the Kailasa mountain (Mount Kailash of the Himalayas)
కనక మణి సౌధే - in the gold and gem studded mansion
సహ గణైః వసన్ - living with the demigod attendants (of Siva)
శంభోః అగ్రే - in front of Sambhu, bestower of happiness
స్ఫుట ఘటిత మూర్ధాంజలి పుటః - displaying hands clasped above in salutation
విభో - Oh Vibhu, all pervading one
సాంబ స్వామిన్ - Oh Swami, the lord who is with the mother (Parvati)
పరమశివ - Oh Paramasiva, supremely auspicious one
పాహి ఇతి నిగదన్ - crying you save (me)
విధాతృణాం కల్పాన్ - the days of Brahma (one day = 432 million years)
క్షణం ఇవ - as if (but) a moment
వినేష్యామి - I shall pass
సుఖతః - in comfort

I would like to know when I will be living with the demigod attendants in the gold and gem studded mansion in Kailasa mountain, in front of Sambhu, displaying hands clasped in salutation on the head. I will (then) pass the days of Brahma, as if (it is but) a moment, in comfort, crying, Oh Vibhu, Oh Swami who is with the mother, Oh Paramasiva \"save\" (me).

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

స్తవైః బ్రహ్మాదీనాం జయ జయ వచోభిర్నియమినాం
గణానాం కేలీభిర్మదకల మహోక్షస్య కకుది .
స్థితం నీలగ్రీవం త్రినయనముమాశ్లిష్ట వపుషం
కదా త్వాం పశ్యేయం కరధృత మృగం ఖణ్డపరశుమ్ (25)

స్తవైః బ్రహ్మాదీనాం - with the praise of Brahma and others
జయ జయ - may you be victorious, may you be victorious
వచోభిః నియమినాం - with the words of those with restrained minds (ascetics)
గణానాం కేలీభిః - with the jests of the demigod attendants
మదకల - the rutting
మహోక్షస్య కకుది - on the hump of the great bull
స్థితం - seated
నీలగ్రీవం - the blue necked one
త్రినయనం - the three eyed one
ఉమా ఆశ్లిష్ట వపుషం - the body embraced by Uma (Parvati)
కదా త్వాం పశ్యేయం - when will I see you
కర ధృత మృగం - with the deer (symbolic of illusion) borne in the hand
ఖణ్డపరశుం - the hatchet

When will I see you with the deer (and) hatchet borne in the hand, the blue necked three eyed one, whose body was embraced by Uma, seated on the hump of the rutting great bull, with the jests of the demigod attendants, the praises of Brahma and others and the ascetics saying \"may you be victorious, may you be victorious\"

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కదా వా త్వాం దృట్వా గిరిశ తవ భవ్యాంఘ్రియుగలం
గృహీత్వా హస్తాభ్యాం శిరసి నయనే వక్షసి వహన్ .
సమాశ్లిష్యాఘ్రాయ సఫుట జలజ గన్ధాన్ పరిమలా
నలభ్యాం బ్రహ్మాద్యైర్ముదమనుభవిష్యామి హృదయే (26)

కదా వా - I would like to know when
త్వాం దృష్ట్వా - having seen you
గిరిశ - Oh Girisa, lord of the mountain (Himalayas)
తవ భవ్యాంఘ్రి యుగలం - your auspicious pair of feet
గృహీత్వా హస్తాభ్యాం - having grasped it by the hands
శిరసి - on the head
నయనే - on the eyes
వక్షసి - on the chest
వహన్ - carrying (it)
సమాశ్లిష్య - having embraced well
ఆఘ్రాయ - having inhaled
స్ఫుట జలజ - the lotus blossom
గన్ధాన్ పరిమలాన్ - the fragrant smell
అలభ్యాం - that which is not obtainable
బ్రహ్మాద్యైః - to Brahma and others
ముదం అనుభవిష్యామి - I will experience joy
హృదయే - in my heart

I would like to know when I will experience joy in my heart, not obtainable (even) to Brahma and others, having seen you Oh Girisa, and having grasped your auspicious pair of feet by the hands, and carrying it on (my) head, eyes and chest, having embraced well and inhaled the fragrant smell of the lotus blossom (in it).

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కరస్థే హేమాద్రౌ గిరిశ నికటస్థే ధనపతౌ
గృహస్థే స్వర్భూజాఽమర సురభి చిన్తామణిగణే .
శిరస్థే శీతాంశౌ చరణయుగలస్థేఽఖిలశుభే
కమర్థం దాస్యేఽహం భవతు భవదర్థం మమ మనః (27)

కరస్థే - in your hand
హేమాద్రౌ - (is) the golden mountain, Meru
గిరిశ - Oh Girisa, lord of the mountain (Himalayas)
నికటస్థే - near you
ధనపతౌ - (is) the lord of wealth, Kubera
గృహస్థే - in (your) home
స్వర్భూజా - the divine tree (the wish yeilding tree)
అమర సురభి - the divine cow (the wish yeilding cow)
చిన్తామణి గణే - the wish yeilding gem (all these forming a) group
శిరస్థే - on your head
శీతాంశౌ - (is) the moon
చరణ యుగలస్థే - in the pair of (your) feet
అఖిల శుభే - (are) all things auspicious
కం అర్థం దాస్యేహం - what object shall I give (you)
భవతు భవదర్థం - let it be yours
మమ మనః - my mind

In your hand is the Meru mountain Oh Girisa, Kubera is near you, the group (consisting of) the wish yeilding tree, cow and gem are in (your) home. On your head is the moon and in your feet are all things auspicious. What object shall I give (you, then) ? Let my mind be yours.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

సారూప్యం తవ పూజనే శివ మహాదేవేతి సంకీర్తనే
సామీప్యం శివభక్తి ధుర్యజనతా సాంగత్య సంభాషణే .
సాలోక్యం చ చరాచరాత్మక తను ధ్యానే భవానీపతే
సాయుజ్యం మమసిధ్దమత్రభవతి స్వామిన్ కృతార్థోఽస్మి అహమ్ (28)

సారూప్యం - similarity of form to the deity
తవ పూజనే - in your worship
శివ మహాదేవ ఇతి - with words such as Oh Siva, the auspicious one
సంకీర్తనే - in devotional glorification of the deity
సామీప్యం - vicinity to the deity (one of four states of liberation)
శివ భక్తి ధుర్యజనతా - assemblage of people with exclusive devotion to Siva
సాంగత్య - together with
సంభాషణే - in conversation
సాలోక్యం చ - and residence in the same sphere as the deity
చర అచర - the moveable and the immoveable
ఆత్మక తను - body composed of
ధ్యానే - in meditation
భవానీ పతే - Oh Bhavanipati, lord of Bhavani (Parvati)
సాయుజ్యం - absorption into the deity
మమ సిధ్దం అత్ర భవతి - it is a certainty for me here
స్వామిన్ - Oh Swami, lord
కృతార్థః అస్మి అహం - I am fullfilled

Saarupyam is in your worship. Saamipyam is in devotional glorification by words such as Oh Siva, Oh Mahadeva ! Saalokyam is in conversing together with the assemblage of people with devotion to Siva as the foremost responsibility. Saayujyam is in meditation on your body composed of the moveable and the immoveable and is a certainty for me here Oh Bhavanipati. Oh Swami I am fulfilled.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

త్వత్పాదాంబుజమర్చయామి పరమం త్వాం చిన్తయామ్యన్వహం
త్వామీశం శరణం వ్రజామి వచసా త్వామేవ యాచే విభో .
వీక్షాం మే దిశ చాక్షుషీం సకరుణాం దివ్యైశ్చిరం ప్రార్థితాం
శంభో లోక గురో మదీయమనసస్సౌఖ్యోపదేశం కురు (29)

త్వద్ - your
పాద అంబుజం - lotus feet
అర్చయామి - I worship
పరమం త్వాం - you the supreme one
చిన్తయామి - I think
అన్వహం - every day
త్వాం ఈశం - you the lord
శరణం వ్రజామి - I approach for refuge
వచసా - by words
త్వాం ఏవ యాచే - I beg only of you
విభో - Oh Vibhu, all pervading one
వీక్షాం - the glance
మే దిశ - bestow on me
చాక్షుషీం - of the eye
సకరుణాం - (endowed) with compassion
దివ్యైః - by the celestials
చిరం ప్రార్థితాం - sought for a long time
శంభో లోకగురో - Oh Sambhu, the bestower of happiness, Oh Preceptor
మదీయ మనసః - of my mind
సౌఖ్య ఉపదేశం కురు - you instruct for the happiness

I worship your lotus feet. I think of you the supreme one every day. I approach you the lord for refuge. By words I beg only of you Oh Vibhu. Bestow on me the glance of the eye (endowed) with compassion, sought for long by the celestials. Oh Sambhu, Oh Preceptor of the world, instruct for the happiness of my mind.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

వస్త్రోధ్దూతవిధౌ సహస్రకరతా పుష్పార్చనే విష్ణుతా
గన్ధే గన్ధవహాత్మతాఽన్నపచనే బర్హిర్ముఖాధ్యక్షతా .
పాత్రే కాంచనగర్భతాస్తి మయి చేద్బాలేన్దు చూడామణే
శుశ్రూషాం కరవాణి తే పశుపతే స్వామిన్ త్రిలోకీ గురో (30)

వస్త్ర ఉధ్దూత విధౌ - in the ceremonial throwing on of the garment
సహస్ర కరతా - one who has a thousand arms (the sun)
పుష్పార్చనే - in worship with flowers
విష్ణుతా - being all pervasive
గన్ధే గన్ధ వహాత్మతా - in (offering) fragrance, one who wafts fragrance
అన్న పచనే - in (offering) cooked food
బర్హి ముఖ అధ్యక్షతా - one who is the leader of the fire (Indra)
పాత్రే కాఞ్చన గర్భతా - in (creating) the vessel (of worship), being Brahma
అస్తి మయి చేత్ - if (only) I were possessed
బాలేన్దు చూడామణే - Oh one with the waxing moon for the crest jewel
శుశ్రూషాం కరవాణి తే - I can do service to you
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings
స్వామిన్ - Oh Swami, lord
త్రిలోకీ గురో - Oh Preceptor of the three worlds

Oh one with the waxing moon for the crest jewel, if only I were pocessed of a thousand arms for the ceremonial throwing on of the garment, if only I were all pervasive for the worship with flowers, if only I were capable of wafting fragrance for the offering of fragrance, if only I were the leader of the fire for the offering of cooked food, if only I were Brahma for creating the vessel (of worship), (then alone) can I do service to you Oh Pasupati, Oh Swami, Oh Preceptor of the three worlds.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

నాలం వా పరమోపకారకమిదం త్వేకం పశూనాం పతే
పశ్యన్ కుక్షిగతాన్ చరాచరగణాన్ బాహ్యస్థితాన్ రక్షితుమ్ .
సర్వామృత్య పలాయనౌషధమతి జ్వాలాకరం భీకరం
నిక్షిప్తం గరలం గలే న గిలితం నోద్గీర్ణమేవ త్వయా (31)

న అలం వా - is it not enough
పరమోపకారకం - great help
ఇదం తు ఏకం - this one, alone
పశూనాం పతే - Oh lord of beings
పశ్యన్ - seeing
కుక్షి గతాన్ - those within
చర అచర గణాన్ - the groups of the moveable and the immoveable
బాహ్యస్థితాన్ - those without
రక్షితుం - in order to protect
సర్వ అమృత్య - (of) all the immortals
పలాయన ఔషధం - the medicine causing flight
అతి జ్వాలాకరం - which blazes excessively
భీకరం - which is frightening
నిక్షిప్తం గరలం - the poison was placed
గలే - in the neck
న గిలితం - not swallowed
న ఉద్గీర్ణం ఏవ - nor spat out
త్వయా - by you

This one great help alone, is it not enough Oh lord of beings ? Seeing the groups of the moveable and immoveable, those within and without, and in order to protect (them), the poison which is the medicine causing flight of all the immortals, which blazes excessively and which is frightening was placed by you in the neck. It was not swallowed nor was it spat out.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

జ్వాలోగ్రస్సకలామరాతి భయదః క్ష్వేలః కథం వా త్వయా
దృష్టః కించ కరే ధృతః కరతలే కిం పక్వ జమ్బూఫలమ్ .
జిహ్వాయాం నిహితశ్చ సిధ్దగుటికా వా కణ్ఠదేశే భృతః
కిం తే నీలమణిర్విభూషణమయం శంభో మహాత్మన్ వద (32)

జ్వాలోగ్రః - blazes fiercely
సకల అమర - all the immortals
అతి భయదః క్ష్వేలః - the poison which causes excessive fear
కథం వా - how was it possible
త్వయా దృష్టః - was seen by you
కిం చ - and moreover
కరే ధృతః - borne in the hand
కర తలే - in the palm of the hand
కిం పక్వ జమ్బూ ఫలమ్ - was it a ripe rose apple ?
జిహ్వాయాం నిహితః చ - and was placed on the tongue
సిధ్ద గుటికా వా - was it a medicinal pill ?
కణ్ఠ దేశే భృతః - held in the area of the neck
కిం తే - was it your
నీల మణి విభూషణం - ornament with a blue gem
అయం - this
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
మహాత్మన్ - Oh Supreme soul
వద - you speak

How was it possible that the poison which blazes fiercely, and which is the cause of excessive fear (amongst) all the immortals was seen by you and moreover borne in the hand ? Was it a ripe rose apple in the palm of the hand ? And placed on the tongue, was it a medicinal pill? Held in the area of the neck, was it your ornament with a blue gem ? Oh Sambhu, Oh Supreme soul, speak (of) this.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

నాలం వా సకృదేవ దేవ భవతస్సేవా నతిర్వా నుతిః
పూజా వా స్మరణం కథాశ్రవణమప్యాలోకనం మాదృశామ్ .
స్వామిన్నస్థిర దేవతానుసరణాయాసేన కిం లభ్యతే
కా వా ముక్తిరితః కుతో భవతి చేత్ కిం ప్రార్థనీయం తదా (33)

న అలం వా - is it not enough
సకృద్ ఏవ - only once
దేవ - Oh Deva, God
భవతః సేవా - your worship
నతిః వా నుతిః - bowing in salutation and praising
పూజా వా - adoration or
స్మరణం - mental recitation of the name of the deity
కథా శ్రవణం - listenig to your story
అపి ఆలోకనం - and beholding
మాదృశామ్ - for one like me
స్వామిన్ - Oh Swami, lord
అస్థిర దేవతా - impermanent gods
అనుసరణ ఆయాసేన - by the fatigue of following
కిం లభ్యతే - what is obtained
కా వా ముక్తిః - what is liberation
ఇతః కుతో భవతి చేత్ - where is it if not here
కిం ప్రార్థనియం తదా - in that case, what is to be prayed for

Oh Deva, your worship, bowing in salutation and praising, adoration and mental recitation of your name, listening to your story and beholding you has been done only once. Is it not enough for one like me ? Oh Swami, what is obtained by the fatigue of following the impermanent gods ? What is liberation ? Where is it if not here? In that case, what (further) is to be prayed for ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కిం బ్రూమస్తవ సాహసం పశుపతే కస్యాస్తి శంభో భవ
ధ్దైర్యం చేదృశమాత్మనః స్థితిరియం చాన్యైః కథం లభ్యతే .
భ్రశ్యద్దేవగణం త్రసన్మునిగణం నశ్యత్ ప్రపంచం లయం
పశ్యన్నిర్భయ ఏక ఏవ విహరత్యానన్ద సాన్ద్రో భవాన్ (34)

కిం బ్రూమః - what do we say
తవ సాహసం - about your courage
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings
కస్య అస్తి - who has
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
భవద్ ధైర్యం - your composure
చ ఈదృశం - and such
ఆత్మనః స్థితిః - state of the self
ఇయం చ - and this
అన్యైః కథం లభ్యతే - how can others obtain
భ్రశ్యద్ దేవ గణం - the assemblage of gods run away
త్రసన్ ముని గణం - the assemblage of ascetics tremble
నశ్యత్ ప్రపంచం లయం - the universe is destroyed to dissolution
పశ్యన్ - seeing
నిర్భయ ఏక ఏవ - fearless and all alone
విహరతి - you go about for pleasure
ఆనన్ద సాన్ద్రః - being intensely joyful
భవాన్ - you

What do we say about your courage Oh Pasupati ? Oh Sambhu, who has your composure and such a state of the self ? And how can others obtain this ? The assemblage of gods run away, the assemblage of ascetics tremble, the universe is destroyed to dissolution. Seeing (this), fearless and all alone, being intensely joyful, you go about for pleasure.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

యోగక్షేమ ధురంధరస్య సకలః శ్రేయః ప్రదోద్యోగినో
దృష్టాదృష్ట మతోపదేశ కృతినో బాహ్యాన్తర వ్యాపినః .
సర్వజ్ఞస్య దయాకరస్య భవతః కిం వేదితవ్యం మయా
శంభో త్వం పరమాన్తరంగ ఇతి మేచిత్తే స్మరామ్యన్వహమ్ (35)

యోగ క్షేమః - acquisition and preservation
ధురంధరస్య - who is laden with the duties of
సకల శ్రేయః - all good
ప్రదోద్యోగినః - who perseveres
దృష్ట అదృష్ట మత - known and unknown doctrines
ఉపదేశ కృతినః - skilled in instruction
బాహ్యాన్తర వ్యాపినః - who is all pervading, without and within
సర్వజ్ఞస్య - one who is all knowing
దయాకరస్య - one who is compassionate
భవతః - to you
కిం వేదితవ్యం - what needs to be told
మయా - by me
పరమ అన్తరంగ - the most beloved
ఇతి మే చిత్తే - thus in my mind
స్మరామి - I recollect
అన్వహమ్ - every day

To you, who is laden with the duties of acquisition and preservation, who perseveres for all good, who is skilled in the instruction of the known and unknown doctrines, whois all pervading, without and within, who is all knowing, who is compassionate, what needs to be told by me ? Oh Sambhu, you are the most beloved, thus I recollect every day in my mind.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

భక్తో భక్తిగుణావృతే ముదమృతాపూర్ణే ప్రసన్నే మనః
కుంభే సాంబ తవాంఘ్రిపల్లవయుగం సంస్థాప్య సంవిత్ ఫలమ్ .
సత్వం మన్త్రముదీరయన్నిజ శరీరాగార శుధ్దిం వహన్
పుణ్యాహం ప్రకటీ కరోమి రుచిరం కల్యాణమాపాదయన్ (36)

భక్తః - the devotee
భక్తి గుణ ఆవృతే - surrounded by the thread of devotion, (ceremonial pitcher)
ముద అమృత ఆపూర్ణే - filled with the water of joy, (ceremonial water
ప్రసన్నే - being pure
మనః కుంభే - the pitcher of the mind, (the ceremonial pitcher)
సాంబ - Oh Samba, one who is with the mother
తవ అంఘ్రి పల్లవ యుగం - the sprout of your feet, (mango leaves on the pitcher)
సంస్థాప్య - having placed
సంవిత్ ఫలమ్ - the fruit of knowledge (the coconut on the pitcher)
సత్వం మన్త్రం - excellent prayer
ఉదీరయన్ - uttering
నిజ శరీర ఆగార - the dwelling place of one\'s body
శుధ్దిం వహన్ - bringing purity
పుణ్యాహం - the ceremonial purificatory day
ప్రకటీ కరోమి - I display
రుచిరం కల్యాణం - the most cordial auspiciousness
ఆపాదయన్ - seeking

Oh Samba, I the devotee, seeking the most cordial auspiciousness, display the ceremonial purificatory day (for) bringing purity of the dwelling place of one\'s body, with the pure pitcher of the mind, surrounded by the thread of devotion, filled with the water of joy, having placed the sprout of the pair of your feet and the fruit of knowledge (on it) and uttering excellent prayer.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఆమ్నాయాంబుధిమాదరేణ సుమనస్సంఘాస్సముద్యన్మనో
మన్థానం దృఢభక్తి రజ్జు సహితం కృత్వా మథిత్వా తతః .
సోమం కల్పతరుం సుపర్వ సురభిం చిన్తామణిం ధీమతాం
నిత్యానన్ద సుధాం నిరన్తరరమా సౌభాగ్యమాతన్వతే (37)

ఆమ్నాయ అంబుధిం - the ocean of the Vedas
ఆదరేణ - with reverence
సుమనః సంఘః - the multitude of Vedic students
సముద్యన్ మనః - the diligent mind
మన్థానం - the churning stick
దృఢ భక్తి - firm devotion
రజ్జు సహితం - with the rope
కృత్వా - having made
మథిత్వా తతః - having churned, then
సోమం - he who is with Uma (Parvati)
కల్పతరుం - the Kalpaka tree (the wish yielding tree)
సుపర్వ సురభిం - the divine cow (the wish yeilding cow)
చిన్తామణిం - the wish yielding gem
ధీమతాం - for the wise
నిత్యానన్ద సుధాం - the nectar of eternal happiness
నిరన్తర రమా - the eternal riches (liberation)
సౌభాగ్యం - blessedness
ఆతన్వతే - they reach

The multitude of Vedic students, having made the diligent mind as the churning stick and firm devotion as the rope, and having churned the ocean of the Vedas with reverence, then reach him who is with Uma, who is (like) the wish yeilding tree, the divine cow and the wish yeilding gem, who is the nectar of eternal happiness and the blessedness of eternal riches (liberation).

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ప్రాక్పుణ్యాచల మార్గదర్శిత సుధామూర్తిః ప్రసన్నశ్శివః
సోమస్సద్గుణ సేవితో మృగధరః పూర్ణస్తమో మోచకః .
చేతః పుష్కర లక్షితో భవతి చేదానన్దపాథో నిధిః
ప్రాగల్భ్యేన విజృంభతే సుమనసాం వృత్తిస్తదా జాయతే (38)

ప్రాక్ - former
పుణ్య - virtue
అచల - steady
మార్గ దర్శిత - seen by way of
సుధా మూర్తిః - the embodiment of ambrosia
ప్రసన్న శివః - bright, auspicious
సోమః - he who is with Uma (Parvati)
సద్గుణ సేవితః - the resort of virtue
మృగధరః - the bearer of the deer (Maya or Illusion)
పూర్ణః - complete
తమో మోచకః - liberator from darkness
చేతః పుష్కరః - the atmosphere of the mind
లక్షితో భవతి చేత్ - if seen
ఆనన్ద పాథో నిధిః - the ocean of happiness
ప్రాగల్భ్యేన విజృంభతే - swells greatly
సుమనసాం - for those of good mind
వృత్తిః తదా - subsistence, then
జాయతే - occurs

If by way of steady former virtue, he who is the embodiment of ambrosia, who is bright, who is auspicious, who is with Uma, who is the resort of virtue, who bears the deer of Illusion, who is complete, and is the liberator from darkness is seen in the atmosphere of the mind, the ocean of happiness swells greatly. And (only) then, for those of good mind, subsistence occurs. (Interestingly, this verse can be taken to describe the moon by virtue of paronomasia)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ధర్మో మే చతురంఘ్రికస్సుచరితః పాపం వినాశం గతం
కామ క్రోధ మదాదయో విగలితాః కాలాః సుఖావిష్కృతాః .
జ్ఞానానన్ద మహౌషధిః సుఫలితా కైవల్యనాథే సదా
మాన్యే మానసపుణ్డరీక నగరే రాజావతంసే స్థితే (39)

ధర్మః - Dharma, righteousness
మే - my
చతురంఘ్రికః - four footed (supported by spiritual austerity, mental and physical purity, compassion and truth)
చరితః - was well observed
పాపం వినాశం గతం - sin was destroyed
కామ క్రోధ మదాదయః - desire, anger, arrogance etc.
విగలితాః - vanished
కాలాః - the seasons
ఖ ఆవిష్కృతాః - manifested happiness
జ్ఞానానన్ద మహౌషధిః - the sovereign medicinal plant of knowledge and joy
ఫలితా - yielded good fruit
కైవల్యనాథే - the lord of emancipation (Siva)
సదా - always
మాన్యే - revered
మానస పుణ్డరీక నగరే - in the lotus like city of my heart
రాజ అవతంసే - the crest jewel of kings
స్థితే - when present

When in the lotus like city of my mind, the lord of emancipation, who is like the crest jewel of kings, was present and always revered, Dharma with it\'s four supports was well observed, sin was destroyed, desire, anger, arrogance etc. vanished, the seasons manifested happiness, the sovereign medicinal plant of knowledge and joy yielded good fruit.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ధీయన్త్రేణ వచోఘటేన కవితా కుల్యోపకుల్యాక్రమై
రానీతైశ్చ సదాశివస్య చరితామ్భోరాశి దివ్యామృతైః .
హృత్కేదారయుతాశ్చ భక్తికలమాః సాఫల్యమాతన్వతే
దుర్భిక్షాన్మమ సేవకస్య భగవన్ విశ్వేశ భీతిః కుతః (40)

ధీ యన్త్రేణ - by the machinery of the intellect
వచో ఘటేన - by the pots of speech
కవితా - poetry
కుల్యోపకుల్యాక్రమైః - by the series of canals and subcanals
ఆనీతైః చ - and brought by
సదాశివస్య - of Sadasiva, the ever auspicious
చరిత - story
అమ్భో రాశి దివ్య అమృతైః - the divine nectar like mass of water
హృత్కేదార - the field of the heart
యుతాః చ - and have united with
భక్తి కలమాః - the paddy crop of devotion
సాఫల్యమ్ ఆతన్వతే - cause productiveness
దుర్భిక్షాత్ - from famine
మమ - for me
సేవకస్య - (your) servant
భగవన్ - Oh Bhagavan, glorious one
విశ్వేశ - Oh Visvesa, lord of the universe
భీతిః కుతః - where is fear

When the divine nectar like mass of water has been brought from the story of Sadasiva, by the machinery of the intellect, by the pots of speech and by the series of canals and subcanals of poetry and have united with the paddy crop of devotion in the field of the heart, they cause productiveness. Oh Bhagavan, Oh Visvesa, where is fear from famine for me (your) servant ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

శివానందలహరీ ౪౧ - ౬౦

పాపోత్పాత విమోచనాయరుచిరైశ్వర్యాయ మృత్యుంజయ
స్తోత్ర ధ్యాన నతి ప్రదక్షిణ సపర్యాలోకనాకర్ణనే .
జిహ్వా చిత్త శిరోఙ్ఘ్రి హస్త నయన శ్రోత్రైరహం ప్రార్థితో
మామాజ్ఞాపయ తన్నిరూపయ ముహుర్మామేవ మా మేఽవచః (41)

పాప ఉత్పాత - the calamity of sin
విమోచనాయ - for release
రుచిః ఐశ్వర్యాయ - for a taste of supremacy
మృత్యుంజయ - Oh Mritynjaya, conqueror of death
స్తోత్ర ధ్యాన - praise, meditation
నతి ప్రదక్షిణ - bowing in salutation, circambulation
సపర్యా ఆలోకన - worship, beholding (you)
ఆకర్ణనే - in listening
జిహ్వా చిత్త - tongue, mind
శిర అంఘ్రి - head, feet
హస్త నయన - hands, eyes
శ్రోత్రైః - by the ears
అహం ప్రార్థితః - I am requested
మాం ఆజ్ఞాపయ - order me
తత్ నిరూపయ - ascertain it
ముహుః - repeatedly
మామ్ - with me
ఏవ మా మే అవచః - do not be mute with me thus.

Oh Mrityunjaya, I am requested by the tongue, mind, head, feet, hands, eyes and ears for engaging in (your) praise, meditation, bowing in salutation, circambulation, worship, beholding (you) and listening (to your praise), for release from the calamity of sin and a taste of supremacy. Command me (to do these). Ascertain it with me repeatedly. Do not be mute with me thus.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

గాంభీర్యం పరిఖాపదం ఘనధృతిః ప్రాకార ఉద్యద్గుణ
స్తోమశ్చాప్తబలం ఘనేన్ద్రియచయో ద్వారాణి దేహే స్థితః .
విద్యా వస్తు సమృధ్దిరిత్యఖిల సామగ్రీ సమేతే సదా
దుర్గాతిప్రియ దేవ మామక మనో దుర్గే నివాసం కురు (42)

గాంభీర్యం - profundity
పరిఖాపదం - protective moat
ఘనధృతిః ప్రాకార - solid courage as the wall
ఉద్యద్గుణ స్తోమః చ - and the multitude of uplifting virtues
ఆప్త బలం - the trustworthy army
ఘన ఇన్ద్రియ చయః - the assemblage of fully developed sense organs
ద్వారాణి - the doors
దేహే స్థితః - present in the body
విద్యా - knowledge
వస్తు సమృధ్ది ఇతి - abundance of materials, thus
అఖిల సామగ్రీ - all provisions
సమేతే - endowed
సదా - always
దుర్గాతి ప్రియ దేవ - Oh Deva (god) who loves Durga (Parvati)
మామక మన దుర్గే - in the fortress of my mind
నివాసం కురు - you (please) reside

Oh Deva who loves Durga, (please) reside always in the fortress of my mind, with profundity (of charecter) for a protective moat, solid courage for a wall, with the multitude of uplifting virtues as the trustworthy army, with the assemblage of fully developed sense organs present in the body as doors, with knowledge as the abundance of materials and thus endowed with all provisions.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

మా గచ్ఛ త్వమితస్తతో గిరిశ భో మయ్యేవ వాసం కురు
స్వామిన్నాదికిరాత మామకమనః కాన్తార సీమాన్తరే .
వర్తన్తే బహుశో మృగా మదజుషో మాత్సర్య మోహాదయ
స్తాన్ హత్వా మృగయా వినోద రుచితా లాభం చ సంప్రాప్స్యసి (43)

మా గచ్ఛ త్వం - you do not go
ఇతః తతః - here and there
గిరిశ భో - Oh Girisa, lord of the mountains
మయి ఏవ వాసం కురు - reside only within me
స్వామిన్ - Oh Swami, lord
ఆది కిరాత - Oh primeval hunter
మామక మనః - my mind
కాన్తార సీమాన్తరే - within the boundaries of the dreary forest
వర్తన్తే - they live
బహుశో మృగాః - many animals
మదజుషః - in rut
మాత్సర్య మోహాదయః - envy, delusion etc.
తాన్ హత్వా - having killed them
మృగయా వినోద రుచితా - from a taste of the amusing hunt
లాభం చ సంప్రాప్స్యసి - you will get enjoyment

Oh Girisa, do not go here and there, reside only within me. Oh Swami, Oh primeval hunter, within the boundaries of the dreary forest of my mind, there are many rutting animals, (such as) envy, delusion etc. Having killed them, you will get enjoyment from a taste of (such) an amusing hunt.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కరలగ్నమృగః కరీన్ద్ర భంగో
ఘనశార్దూల విఖణ్డనోఽస్త జన్తుః .
గిరిశో విశదాకృతిశ్చ చేతః కుహరే
పంచముఖోస్తి మే కుతో భీః (44)

కర లగ్న మృగః - one with a deer (illusion) attached to the hand
కరీన్ద్ర భంగః - the destroyer of the elephant demon
ఘన శార్దూల విఖణ్డనః - the annihilator of the violent tiger demon
అస్త జన్తుః - he into whom all beings vanish
గిరిశః - who is the lord of mountains
విశద ఆకృతిః చ - and one having bright form
చేతః కుహరే - in the cave of the mind
పంచ ముఖః అస్తి - the five faced one (Siva) exists
మే కతో భీః - where can fear come from for me

He who has the deer(symbol of Maya) attached to the hand, the destroyer of the elephant demon, the annihilator of the violent tiger demon, into whom all beings vanish, who is the lord of mountains, who has a bright form and who is five faced exists in the cave of my mind. Where can fear come from for me ? (Interestingly, this verse can be taken as a description of a lion by virtue of paronomasia)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఛన్ద*శాఖి శిఖాన్వితైః ద్విజవరైస్సంసేవితే శాశ్వతే
సౌఖ్యాపాదిని ఖేదభేదిని సుధాసారైః ఫలైర్దీపితే .
చేతః పక్షిశిఖామణే త్యజ వృథా సంచారమన్యైరలం
నిత్యం శంకర పాదపద్మ యుగలీ నీడే విహారం కురు (45)

ఛన్ద శాఖి - the tree having Vedas for branches
శిఖా అన్వితైః - pocessed of (Upanishads as) tops
ద్విజవరైః - by the birds of Brahmins
సంసేవితే - well worshipped
శాశ్వతే - which is eternal
సౌఖ్య ఆపాదిని - causes happiness
ఖేద భేదిని - destroys pain
ధా సారైః ఫలైః - with fruits having ambrosia for juice
దీపితే - which shines
చేతః పక్షి శిఖా మణే - Oh chief bird of my mind
త్యజ వృథా సంచారం - give up purposeless roaming
అన్యైః అలం - enough of all that
నిత్యం - always
శంకర పాదపద్మ యుగలీ నీడే - in the nest of the pair of lotus feet of Sankara
విహారం కురు - you sport

Oh chief bird of my mind, give up purposeless roaming. Enough of all that. Sport always in the nest of the pair of lotus feet of Sankara, in the tree having Vedas for branches and pocessed of (Upanishads as) tree tops, which is well worshipped by the birds of Brahmins, which is eternal, which causes happiness, destroys pain and shines with fruits having ambrosia for juice.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఆకీర్ణే నఖరాజికాన్తి విభవైరుద్యత్సుధా వైభవై
రాధౌతేపి చ పద్మరాగ లలితే హంసవ్రజైరాశ్రితే .
నిత్యం భక్తి వధూగణైశ్చ రహసి స్వేచ్ఛా విహారం కురు
స్థిత్వా మానస రాజహంస గిరిజానాథాంఘ్రి సౌధాన్తరే (46)

ఆకీర్ణే - spread over
నఖ రాజి కాన్తి - lustre form the series of nails
విభవైః - by the greatness
ఉద్యత్ సుధా వైభవైః - with the glorious welling up of nectar
ఆధౌతే - glistens
చ పద్మరాగ లలితే - and made beautiful by rubies
హంస వ్రజైః - by groups of ascetics
ఆశ్రితే - dependent on
నిత్యం - always
భక్తి వధూ గణైః చ - and devotion (personified) as a group of brides
రహసి - in privacy
స్వేచ్ఛా విహారం కురు - you sport at will
స్థిత్వా - having stayed
మానస రాజహంస - Oh royal swan of the mind
గిరిజా నాథాంఘ్రి - in the feet of Girijanatha, the lord of Girija (Parvati)
సౌధాన్తరే - in the great mansion

Oh royal swan of the mind, staying always in the great mansion of the feet of Girijanatha, which is spread over by the greatness of the lustre from the series of nails (of Siva\'s feet), which glistens with the glorious welling up of nectar (from Siva\'s feet), which is made beautiful by rubies (red lotus like feet), and which ascetics are dependent on, you sport at will, in privacy with devotion (personified) as a group of brides.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

శంభుధ్యాన వసన్త సంగిని హృదారామేఽఘజీర్ణచ్ఛదాః
స్రస్తా భక్తి లతాచ్ఛటా విలసితాః పుణ్యప్రవాల శ్రితాః .
దీప్యన్తే గుణకోరకా జపవచః పుష్పాణి సద్వాసనా
జ్ఞానానన్ద సుధామరన్ద లహరీ సంవిత్ ఫలాభ్యున్నతిః (47)

శంభు ధ్యాన వసన్త - the spring of meditation on Sambhu, bestower of joy
సంగిని - is in union
హృద్ ఆరామే - in the garden of the heart
అఘ జీర్ణ ఛదాః - the old leaves of sin
స్రస్తాః - fall off
భక్తి లతా ఛటా - the assemblage of the creepers of devotion
విలసితాః - appear
పుణ్య ప్రవాల శ్రితాః - the shoots of merit spread
దీప్యన్తే - they blaze forth
గుణ కోరకాః - the buds of virtue
జప వచః పుష్పాణి - the flowers of the words of prayer
సత్ వాసనా - the fragrance of goodness
జ్ఞాన ఆనన్ద సుధా - the ambrosia of knowledge - joy
మరన్ద లహరీ - wave of flower juices
సంవిత్ ఫల అభ్యున్నతిః - the exalted fruit of knowledge

When the garden of the heart is in union with the spring of meditation on Sambhu, the old leaves of sin fall off, the assemblage of the creepers of devotion appear, the shoots of merit spread, the buds of virtue, the flowers of the words of prayer, the fragrance of goodness, the wave of flower juices which is the ambrosia of knowledge - joy and the exalted fruit of knowledge blaze forth.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

నిత్యానన్ద రసాలయం సురముని స్వాన్తామ్బు జాతాశ్రయం
స్వచ్ఛం సద్విజ సేవితం కలుషహృత్ సద్వాసనావిష్కృతమ్ .
శంభుధ్యాన సరోవరం వ్రజ మనో హంసావతంస స్థిరం
కిం క్షుద్రాశ్రయ పల్వల భ్రమణ సంజాత శ్రమం ప్రాప్స్యసి (48)

నిత్య ఆనన్ద - eternal happiness
రస ఆలయం - abode of the essence
సురముని స్వాన్త - the mind of the celestial sages
అమ్బుజాత ఆశ్రయం - the resort of the lotuses
స్వచ్ఛం - clear
సద్విజ సేవితం - worshipped by the wise birds of brahmins
కలుష హృత్ - which removes sin
సద్వాసనా ఆవిష్కృతమ్ - pocessed of the fragrance of virtue
శంభు ధ్యాన సరోవరం - the lake of meditation on Sambhu, bestower of joy
వ్రజ - you withdraw
మన హంస అవతంస - Oh swan of the mind which is like a crest jewel
స్థిరం - permanently
కిం క్షుద్రాశ్రయ - why, the resort of the mean
పల్వల భ్రమణ - roaming in the puddle
సంజాత శ్రమం ప్రాప్స్యసి - you incurr the fatigue arising from

Oh swan of the mind which is like a crest jewel, you withdraw permanently to the lake of meditation on Sambhu, which is the abode of the essence of eternal happiness, which is the resort of the lotus like minds of the celestial sages, which is clear, which is worshipped by the birds of brahmins, which removes sin, and which is pocessed of the fragrance of virtue. Why do you incurr the fatigue arising from roaming in the puddle which is the resort of the mean ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఆనన్దామృత పూరితా హరపదాంభోజాలవాలోద్యతా
స్థైర్యోపఘ్నముపేత్య భక్తి లతికా శాఖోపశాఖాన్వితా .
ఉచ్ఛైర్మానస కాయమాన పటలీమాక్రమ్య నిష్కల్మషా
నిత్యాభీష్ట ఫలప్రదా భవతు మే సత్కర్మ సంవర్ధితా (49)

ఆనన్ద అమృత - the ambrosia of happiness
పూరితా - filled
హర పదాంభోజ - the lotus feet of Hara (Siva)
ఆలవాల ఉద్యతా - rising from the trench (around)
స్థైర్య ఉపఘ్నం ఉపేత్య - having pocessed firmness as support
భక్తి లతికా - the creeper of devotion
శాఖ ఉపశాఖ అన్వితా - having branches and sub branches
ఉచ్ఛైః మానస - the lofty mind
కాయమాన పటలీం - the thatch frame
ఆక్రమ్య - having spread over
నిష్కల్మషా - without sin
నిత్య అభీష్ట - eternal object of desire
ఫల ప్రదా - the giver of fruit
భవతు మే - let it be for me
సత్కర్మ సంవర్ధితా - reared by good deeds

Let the creeper of devotion, filled by the ambrosia of happiness, rising from the trench around the lotus feet of Hara, having pocessed firmness for support, having branches and sub branches, having spread over the thatch frame of the lofty mind, being free of sin and reared by good deeds, be the giver of the fruit of the eternal object of desire (liberation) to me.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

సన్ధ్యారమ్భవిజృంభితం శ్రుతిశిరస్థానాన్తరాధిష్ఠితం
సప్రేమ భ్రమరాభిరామమసకృత్ సద్వాసనా శోభితమ్ .
భోగీన్ద్రాభరణం సమస్త సుమనః పూజ్యం గుణావిష్కృతం
సేవే శ్రీగిరి మల్లికార్జున మహాలింగం శివాలింగితమ్ (50)

సన్ధ్యా ఆరమ్భ - the commencement of the evening
విజృమ్భితం - who dances
శ్రుతి శిర స్థానాన్తర - the interior of the pinnacle of the Vedas
అధిష్ఠితం - who occupies
సప్రేమ భ్రమరా - with the loving Bhramara (Parvati in the form of a bee)
అభిరామం - who is pleasing
అసకృత్ - always
సద్వాసనా శోభితం - who is graced by the fragrance of virtue
భోగీన్ద్ర ఆభరణం - who is adorned by the lord of serpents
సమస్త సుమనః పూజ్యం - who is worshipped by all the gods
గుణ ఆవిష్కృతం - who is pocessed of good qualities
సేవే - I worship
శ్రీ గిరి - in SriGiri, the mountain called Sri (Srisailam)
మల్లికార్జున మహాలింగం - the great image of Siva called Mallikarjuna
శివా ఆలింగితమ్ - who is embraced by Sivaa (Parvati)

I worship the great image of Mallikarjuna in SriGiri, who dances at the commencement of the evening, who occupies the interior of the pinnacle of the Vedas, who is always pleasing with the loving Parvati, who is graced by the fragrance of virtue, who is adorned by the lord of serpents, who is worshipped by all the gods, who is pocessed of good qualities, and who is embraced by Sivaa. (Interstingly, this verse can be taken as a description of a jasmine flower by virtue of paronomasia)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

భృంగీచ్ఛా నటనోత్కటః కరిమదగ్రాహి స్ఫురన్మాధవా
హ్లాదో నాదయుతో మహాసితవపుః పంచేషుణా చాదృతః .
సత్పక్షస్సుమనోవనేషు స పునః సాక్షాన్మదీయే మనో
రాజీవే భ్రమరాధిపో విహరతాం శ్రీశైలవాసీ విభుః (51)

భృంగీ ఇచ్ఛా - the desire of Bhringee (Parvati in the form of a bee)
నటన ఉత్కటః - dances much
కరి మద గ్రాహి - who seized the pride of the elephant (demon)
రన్ మాధవ ఆహ్లాదః - who manifested joy (at the sight of) Vishnu
నాద యుతః - who is united with the sacred syllable Om
మహా సిత వపుః - greatly white body
పంచేషుణా చ ఆదృతః - and who is honoured by Cupid
సత్ పక్షః - on the side of the good
సుమనః అవనేషు - in the protection of the gods
సః పునః - he, anew
సాక్షాత్ - in person
మదీయే మనో రాజీవే - in the blue lotus of my mind
భ్రమరా అధిపః - the lord of Bhramara (Parvati in the form of a female bee)
విహరతాం - let him sport
శ్రీ శైలవాసీ - the resident of Srisailam
విభుః - the all pervading one

Let the all pervading one who is a resident of Srisailam, who dances much to the desire of Bhringi, who seized the pride of the elephant demon, who manifested joy at the sight of Vishnu, who is united with the sacred syllable Om, who has a greatly white body, who is honoured by Cupid, who is on the side of the good in the protection of the gods, and he who is the lord of Bhramara, sport anew in person in the blue lotus of my mind. (Interestingly, this verse can be taken as a description of a male bee by virtue of paronomasia.) (The mention of Srigiri or Srisailam in the two central verses of the lyric suggests that it was perhaps composed here.)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కారుణ్యామృత వర్షిణం ఘనవిపద్ గ్రీష్మచ్ఛితా కర్మఠం
విద్యాసస్య ఫలోదయాయ సుమనస్సంసేవ్యమిచ్ఛాకృతిం .
నృత్యద్భక్త మయూరమద్రి నిలయం చంచజ్జటా మణ్డలం
శంభో వాంఛతి నీలకన్ధర సదా త్వాం మే మనశ్చాతకః (52)

కారుణ్య అమృత - the ambrosia of compassion
వర్షిణం - who showers
ఘన విపద్ - excessive distress
గ్రీష్మ ఛిదా కర్మఠం - one working diligently to destroy the heat
విద్యా సస్య - the grain of knowledge
ఫల ఉదయాయ - for the appearence of a crop
సుమనః సంసేవ్యం - who is well worshipped by the gods
ఇచ్ఛా ఆకృతిం - who can assume the desired form
నృత్యత్ భక్త మయూరం - who has dancing peacocks of devotees
అద్రి నిలయం - who resides in the mountain
చంచత్ జటా మణ్డలం - who has a halo of waving matted hair
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
వాంఛతి - desires
నీల కన్ధర - Oh Neelakandhara,blue necked one
సదా త్వాం - always you
మే మనః చాతకః - the (mythical) Cataka bird of my mind

Oh Sambhu, Oh Neelakandhara, who showers the ambrosia of compassion, who works diligently to destroy the heat of excessive distress, who is well worshipped by the gods so that the grain of knowledge may bear crop, who can assume the desired form, who has dancing peacocks of devotees, who resides in the mountain, and who has a halo of waving matted hair, the Cataka bird of my mind, desires you always. (Interestingly, this verse can be taken as a description of a cloud by virtue of paronomasia)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఆకాశేన శిఖీ సమస్తఫణినాం నేత్రా కలాపీ నతాఽ
నుగ్రాహి ప్రణవోపదేశ నినదైః కేకీతి యో గీయతే .
శ్యామాం శైలసముద్భవాం ఘనరుచిం దృష్ట్వా నటన్తం ముదా
వేదాన్తోపవనే విహార రసికం తం నిలకణ్ఠం భజే (53)

ఆకాశేన శిఖీ - who has the sky for his crest
సమస్త ఫణినాం నేత్రా - the leader of all the serpents
కలాపీ - as the necklace
నతాన్ అనుగ్రాహి - who favours those who bow in salutation
ప్రణవ ఉపదేశ - instruction on the sacred syllable Om
నినదైః కేకీ ఇతి - with sounds like Keki (like the sound of the peacock)
యః గీయతే - he who sings
శ్యామాం శైల సముద్భవాం - who is dark and arose from the mountain (Parvati)
ఘన రుచిం - auspicious beauty
దృష్ట్వా నటన్తం ముదా - who dances joyously having seen
వేదాన్త ఉపవనే - in the garden of Vedanta
విహార రసికం - one who takes pleasure in sporting
తం నీలకణ్ఠం భజే - I worship that Neelakantha, blue necked one

I worship that Neelakantha, who has the sky for his crest, who has the leader of the serpents as a necklace, who favours those who bow in salutation, who sings with sounds like Keki, when instructing on the sacred syllable Om, who dances joyously having seen the dark, auspicious beauty of Parvati and who takes pleasure in sporting in the garden of Vedanta. (Siva is likened to a dancing peacock)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

సన్ధ్యాఘర్మ దినాత్యయో హరికరాఘాత ప్రభూతానక
ధ్వానో వారిదగర్జితం దివిషదాం దృష్టిచ్ఛటా చంచలా .
భక్తానాం పరితోష బాష్ప వితతి వృష్టిర్మయూరీ శివా
యస్మిన్నుజ్వల తాణ్డవం విజయతే తం నీలకణ్ఠం భజే (54)

సన్ధ్యా - in the twilight
ఘర్మ దినాత్యయః - at the end of a hot day
హరి కర ఆఘాత - hit by the hand of Vishnu
ప్రభూత ఆనక ధ్వానః - sound arising from the drum
వారిద గర్జితం - roar of clouds (thunder)
దివిషదాం దృష్టి ఛటా - rays of light from the glances of the heaven dwellers
చంచలా - lightning
భక్తానాం పరితోష బాష్ప - the tears of delight of the devotees
వితతి వృష్టిః - widespread rain
మయూరీ శివా - Sivaa (Parvati) is the peahen
యస్మిన్ ఉజ్జ్వల తాణ్డవం - in whom the splendid (fierce) dance
విజయతే - triumphs
తం నీలకణ్ఠం భజే - I worship that Neelakantha, blue necked one

In the twilight at the end of a hot day, when thunder is the sound arising from the drum hit by the hand of Vishnu, when lightning is the rays of light from the glances of the heaven dwellers, when widespread rains are the tears of delight of the devotees, when Sivaa is the peahen, he in whom, the splendid (fierce) dance triumphs, I worship that blue necked one. (Siva is the peacock which dances joyously with the advent of rain)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఆద్యాయామిత తేజసే శ్రుతిపదైర్వేద్యాయ సాధ్యాయ తే
విద్యానన్దమయాత్మనే త్రిజగతస్సంరక్షణోద్యోగినే .
ధ్యేయాయాఖిల యోగిభిస్సురగణై ర్గేయాయ మాయావినే
సమ్యక్ తాణ్డవ సంభ్రమాయ జటినే సేయం నతిశ్శంభవే (55)

ఆద్యాయ - who is primeval
అమిత తేజసే - who is boundlessly lustrous
శ్రుతి పదైః - through the Vedic verses
వేద్యాయ సాద్యాయ - who is known and attainable
తే - to you
విద్యా ఆనన్దమయ - knowledge - bliss
ఆత్మనే - who is of the nature of
త్రిజగత - of the three worlds
సంరక్షణ ఉద్యోగినే - industrious in the protection
ధ్యేయాయ - who is meditated on
అఖిల యోగిభిః - by all contemplative saints
ర గణైః గేయాయ - who is sung about by the groups of gods
మాయావినే - who is the originator of Maya (Illusion)
సమ్యక్ తాణ్డవ - the correctness of the (fierce) dance
సంభ్రమాయ - who is zealous
జటినే - who has matted hair
సా ఇయం నతిః - salutations such as those (said above)
శంభవే - to Sambhu, bestower of happiness

To Sambhu who is primeval, who is boundlessly lustrous, who is known and attainable through the Vedic verses, who is of the nature of knowledge - bliss, who is industrious in the protection of the three worlds, who is meditated on by all contemplative saints, who is sung about by the groups of gods, who is the originator of Illusion, who is zealous about the correctness of the (fierce) dance and who has matted hair, salutations to you, such as those (said above).

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

నిత్యాయ త్రిగుణాత్మనే పురజితే కాత్యాయనీ శ్రేయసే
సత్యాయాదికుటుంబినే మునిమనః ప్రత్యక్ష చిన్మూర్తయే .
మాయాసృష్ట జగత్త్రయాయ సకలామ్నాయాన్త సంచారిణే
సాయం తాణ్డవ సంభ్రమాయ జటినే సేయం నతిః శంభవే (56)

నిత్యాయ - who is eternal
త్రిగుణాత్మనే - who is of the nature of the three qualities
పురజితే - the conqueror of the cities of the demons
కాత్యాయనీ శ్రేయసే - who is the bliss of Katyayani (Parvati)
సత్యాయ - who is truth
ఆది కుటుంబినే - who is the pre eminent pater familias
ముని మనః - the mind of the sage
ప్రత్యక్ష చిన్మూర్తయే - apprehended as a personification of knowledge
మాయా సృష్ట - created by the agency of Maya (Illusion)
జగత్త్రయాయ - the three worlds
సకల ఆమ్నాయ అన్త - within the boundaries of all the Vedas
సంచారిణే - who moves
సాయం తాణ్డవ - the evening (fierce) dance
సంభ్రమాయ - who is zealous
జటినే - who has matted hair
సా ఇయం నతిః - salutations such as that (said above)
శంభవే - to Sambhu, bestower of happiness

To Sambhu who is eternal, who is of the nature of the three qualities, who is the conqueror of the cities (of the demons), who is the bliss of Katyayani, who is truth, who is the pre eminent pater familias, who is apprehended in the mind of the sage as a personification of knowledge, who created the three worlds by the agency of Illusion, who moves within the boundaries of all the Vedas, who is zealous about the evening (fierce) dance and who has matted hair, salutations, such as those (said above).

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

నిత్యం స్వోదర పోషణాయ సకలానుద్దిశ్య విత్తాశయా
వ్యర్థం పర్యటనం కరోమి భవతస్సేవాం న జానే విభో .
మజ్జన్మాన్తర పుణ్యపాక బలతస్తం శర్వ సర్వాన్తర
స్తిష్ఠస్యేవ హి తేన వా పశుపతే తే రక్షణీయోఽస్మ్యహమ్ (57)

నిత్యం - always
స్వ ఉదర పోషణాయ - for nourishing the belly
సకలాన్ ఉద్దిశ్య - aiming at all
విత్తాశయా - desirous of wealth
వ్యర్థం పర్యటనం కరోమి - I wander purposelessly
భవతః సేవాం న జానే - I do not know to serve you
విభో - Oh Vibhu, all pervasive one
మద్ జన్మాన్తర - from another birth of mine
పుణ్య పాక బలతః - on the strength of the result of good deeds
త్వం శర్వ - you Oh Sarva (Siva)
సర్వ అన్తరః - within all
తిష్ఠసి ఏవ హి - indeed you are present
తేన వా - for that (reason) or another (reason)
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings
తే రక్షణీయః అస్మి అహమ్ - I am worthy of being protected by you

I wander purposelessly always, for nourishing my belly, aiming at all desirous of wealth. Oh Vibhu, I do not know to serve you. On the strength of the result of good deeds from another birth of mine, (I know) Oh Sarva, that indeed you are present within all. For that or another (reason), Oh Pasupati, I am worthy of being protected by you.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఏకో వారిజ బాన్ధవః క్షితినభో వ్యాప్తం తమో మణ్డలం
భిత్వా లోచన గోచరోఽపి భవతి త్వం కోటి సూర్యప్రభః .
వేద్యః కిన్న భవస్యహో ఘనతరం కీదృగ్భవేన్మత్తమ
స్తత్సర్వం వ్యపనీయ మే పశుపతే సాక్షాత్ ప్రసన్నో భవ (58)

ఏకో వారిజ బాన్ధవః - the friend of the lotus (the sun) is one
క్షితి నభః వ్యాప్తం - pervading the earth and sky
తమో మణ్డలం - the orb of darkness
భిత్వా - having cleaved
లోచన గోచరః - within scope of vision
అపి - though
భవతి - becomes (visible)
త్వం కోటి సూర్య ప్రభః - you are effulgent as ten million suns
వేద్యః కిం న భవసి - why are you not known
అహో - alas
ఘనతరం - denser
కీదృక్ భవేత్ మత్ తమః - what sort will my mental darkness be
తత్ సర్వం వ్యపనీయ - having removed all that
మే పశుపతే - to me Oh Pasupati, lord of beings
సాక్షాత్ ప్రసన్నః భవ - become clearly visible

The sun though but one, having cleaved the orb of darkness pervading the earth and sky comes within scope of vision. You are effulgent as ten million suns, why are you not known? Alas what sort will my denser mental darkness be? Having removed all that, Oh Pasupati, become clearly visible to me.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

హంసః పద్మవనం సమిచ్ఛతి యథా నీలాంబుదం చాతకః
కోకః కోకనదప్రియం ప్రతిదినం చన్ద్రం చకోరస్థతా .
చేతో వాఞ్ఛతి మామకం పశుపతే చిన్మార్గ మృగ్యం విభో
గౌరినాథ భవత్పదాబ్జ యుగలం కైవల్య సౌఖ్య ప్రదమ్ (59)

హంసః - the swan
పద్మ వనం - the cluster of lotuses
సమిచ్ఛతి - intensely desires
యథా - just as
నీలాంబుదం - the dark cloud
చాతకః - the Cataka bird (a bird supposedly subsisting on rain water)
కోకః - the ruddy goose
కోకనద ప్రియం - the friend of the red lotus (the sun)
ప్రతి దినం - every day
చన్ద్రం - the moon
చకోరః తథా - the Greek partridge, likewise
చేతః వాఞ్ఛతి మామకం - my mind desires
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings
చిన్మార్గ మృగ్యం - sought by the path of knowledge
విభో - Oh Vibhu, all pervasive one
గౌరి నాథ - Oh Gowrinatha, lord of Gowri (Parvati)
భవత్పద అబ్జ యుగలం - the pair of your lotus feet
కైవల్య సౌఖ్య ప్రదమ్ - the bestower of the bliss of emancipation

Just as the Swan intensely desires the cluster of lotuses, the Cataka bird the dark cloud, the Ruddy goose the sun, and the Greek partridge the moon, likewise, Oh Pasupati, Oh Vibhu, Oh Gowrinatha, my mind desires your pair of lotus feet, every day, which is sought by the path of knowledge and which is the bestower of the bliss of emancipation.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

రోధస్తోయహృతః శ్రమేణపథికహాయాం తరోర్వృష్టితః
భీతః స్వస్థగృహం గృహస్థ మతిథిః దీనః ప్రభుం ధార్మికం .
దీపం సన్తమసాకులశ్చ శిఖినం శీతావృతస్త్వం తథా
చేతస్సర్వ భయాపహం వ్రజసుఖం శంభోః పదాంభోరుహమ్ (60)

రోధః - the bank
తోయ హృతః - one dragged by flood water
శ్రమేణ పథికః - the fatigued wayfarer
ఛాయాం తరోః - the shade of the tree
వృష్టితః భీతః - one who fears the rain
స్వస్థ గృహం - the comfortable home
గృహస్థం అతిథిః - the householder, (by) a guest
దీనః - the indigent one
ప్రభుం ధార్మికం - the righteous master
దీపం - the lamp
సన్తమసా ఆకులః చ - and one overcome by great darkness
శిఖినం - the fire
శీత ఆవృతః - one who is made uneasy by the cold
త్వం - you
తథా - likewise
చేతః - Oh mind
సర్వ భయాపహం - which removes all fear
వ్రజ - you approach
ఖం - joyous
శంభోః పదాంభోరుహమ్ - the lotus feet of Sambhu, bestower of joy

Just as one dragged by flood water approaches the bank, the fatigued wayfarer the shade of the tree, one who fears the rain the comfortable home, the guest a householder, the ndigent one the righteous master, one overcome by great darkness the lamp and one who is made uneasy by the cold the fire, likewise Oh mind, you approach the lotus feet of Sambhu, which removes all fear and which is joyous.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

శివానందలహరీ ౬౧ - ౮౦

అంకోలం నిజబీజసన్తతిరయస్కాన్తోపలం సూచికా
సాధ్వీ నైజవిభుం లతా క్షితిరుహం సిన్ధుస్సరిద్వల్లభమ్ .
ప్రాప్నోతీహ యథా తథా పశుపతేః పాదారవిన్ద ద్వయం
చేతోవృత్తిరుపేత్య తిష్ఠతి సదా సా భక్తిరిత్యుచ్యతే (61)

అంకోలం - the Ankola tree
నిజ బీజ సన్తతిః - own series of seeds
అయస్కాన్త ఉపలం - the load stone
సూచికా - the needle
సాధ్వీ - the chaste woman
నైజ విభుం - own lord
లతా క్షితిరుహం - the creeper, the tree
సిన్ధుః సరిత్ వల్లభం - the river, the ocean
ప్రాప్నోతి ఇహ యథా - just as it reaches here
తథా - likewise
పశుపతేః పాద అరవిన్ద ద్వయం - the two lotus feet of Pasupati, lord of beings
చేతః వృత్తి - the function of the mind
ఉపేత్య - having approached
తిష్ఠతి సదా - remains always
సా భక్తిః ఇతి ఉచ్యతే - that is said to be devotion

Just as it\'s own series of seeds reaches the Ankola tree here, the needle the loadstone, the chaste woman her own lord, the creeper the tree and the river the ocean, like wise, (when) the state of the mind having approached the two lotus feet of Pasupati, stays there always, that (state) is said to be devotion.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఆనన్దాశ్రుభిరాతనోతి పులకం నైర్మల్యతహాదనం
వాచా శంఖముఖే స్థితైశ్చ జఠరా పూర్తిం చరిత్రామృతైః .
రుద్రాక్షైః భసితేన దేవ వపుషో రక్షాం భవద్భావనా పర్యంకే
వినివేశ్య భక్తి జననీ భక్తార్భకం రక్షతి (62)

ఆనన్ద అశ్రుభిః - by tears of joy
ఆతనోతి - causes
పులకం - horripilation
నైర్మల్యతః ఛాదనం - covers by purity
వాచా శంఖముఖే - through the conch tip (vessel for feeding babies) of speech
స్థితైః చ - and placed
జఠరా పూర్తిం చరిత్ర అమృతైః - fills the stomach with the ambrosia of (your) story
రుద్రాక్షైః భసితేన - by the (amulets of) stones of the Rudraksha berries and sacred ash
దేవ - Oh Deva, lord
వపుషః రక్షాం - the protection of the body
భవద్ భావనా పర్యంకే - on the bed of meditation on you
వినివేశ్య - having placed
భక్తి జననీ - devotion in the form of a mother
భక్త అర్భకం - the child of a devotee
రక్షతి - protects

Oh Deva, devotion in the form of a mother, having placed the child of a devotee on the bed of meditation on you, causes horripilation by tears of joy, covers (one) with purity, fills the stomach with the ambrosia of your story placed in the conch tip of speech and protects the body by the stones of Rudraksha berries and sacred ash.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

మార్గావర్తిత పాదుకా పశుపతేరంగస్య కూర్చాయతే
గణ్డూషామ్బు నిషేచనం పురరిపో ర్దివ్యాభిషేకాయతే .
కించిద్భక్షిత మాంసశేష కవలం నవ్యోపహారాయతే
భక్తిః కిం న కరోత్యహో వనచరో భక్తావతంసాయతే (63)

మార్గావర్తిత పాదుకా - the sandal pounded on by the road
పశుపతేః అంగస్య - for the body of Pasupati, lord of beings
కూర్చాయతే - the bundle of Kusa grass (used in worship)
గణ్డూష అంబు - the mouthful of water
నిషేచనం - the sprinkling
పుర రిపోః - for the enemy of the cities of the demons (Siva)
దివ్య అభిషేకాయతే - the divine bath (for the deity)
కించిత్ భక్షిత - the partially eaten
మాంస శేష కవలం - the mouthful of remnant meat
నవ్య ఉపహారాయతే - the fresh oblation (for the deity)
భక్తిః కిం న కరోతి - what does not devotion do
అహో వనచరః - Oh how wonderful, the forest dweller
భక్త అవతంసాయతే - the crest jewel of devotees

The sandal pounded on by the road is the bundle of Kusa grass for the body of Pasupati, the sprinkling of the mouthful of water is the divine bath for Siva, the mouthful of partially eaten remnant meat is the fresh oblation. What does not devotion do (even such uncivilised acts)? Oh how wonderful, the forest dweller (a barbarian devotee by name Kannapar), is the crest jewel of devotees !

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

వక్షస్తాడనమన్తకస్య కఠినాపస్మార సంమర్దనం
భూభృత్పర్యటనం నమత్సురశిర కోటీర సంఘర్షణం .
కర్మేదం మృదులస్య తావకపద ద్వన్ద్వస్య గౌరీపతే
మచ్చేతో మణిపాదుకా విహరణం శంభో సదాంగీకురు (64)

వక్షః తాడనం - hitting the chest
అన్తకస్య - of the god of death
కఠిన అపస్మార - the cruel Apasmara (the demon personifying ignorance)
సంమర్దనం - trampling
భూభృత్ పర్యటనం - roaming the mountain (Kailasa)
నమత్సుర శిర - the heads of the bowing gods
కోటీర సంఘర్షణం - friction with the diadems
కర్మ ఇదం - this task
మృదులస్య - soft
తావక పద ద్వన్ద్వస్య - thy pair of feet
గౌరిపతే - Oh Gowripati, lord of Gowri (Parvati)
మద్ చేతః - my mind
మణి పాదుకా - gem studded sandal(s)
విహరణం - walking
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
సదా అంగీ కురు - accept always

Hitting the chest of the god of death, trampling the cruel demon Apasmara, roaming the mountain, friction with the diadems on the heads of the bowing gods; this is the task of thy soft pair of feet, Oh Gowripati. Oh Sambhu, accept always to walk with the gem studded sandals of my mind.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

వక్షస్తాడన శంకయా విచలితో వైవస్వతో నిర్జరాః
కోటీరోజ్జ్వల రత్న దీపకలికా నీరాజనం కుర్వతే .
దృష్ట్వా ముక్తివధూస్తనోతి నిభృతాశ్లేషం భవానీపతే
యచ్చేతస్తవ పాదపద్మభజనం తస్యేహ కిం దుర్లభమ్ (65)

వక్షః తాడన - a blow on the chest
శంకయా - out of apprehension of
విచలితః - he departs
వైవస్వతః - the god of death
నిర్జరాః - the immortals
కోటీర ఉజ్జ్వల రత్న - the shining gems on the diadems
దీప కలికా - the buds of light
నీరాజనం కుర్వతే - wave lights as an act of adoration
దృష్ట్వా ముక్తి వధూః - having seen (him) the bride of liberation
తనోతి - bestows
నిభృత ఆశ్లేషం - a firm embrace
భవానీ పతే - Oh Bhavanipati, lord of Bhavani (Parvati)
యద్ చేతః - he whose mind
తవ పాద పద్మ భజనం - engaged in worship of your lotus feet
తస్య ఇహ కిం దుర్లభమ్ - what is difficult for him to accomplish here

Oh Bhavanipati, for him whose mind is engaged in the worship of your lotus feet, what is difficult to accomplish here ? Out of apprehension of a blow on the chest, the god of death departs, the immortals wave the buds of light from the shining gems of their diadems as an act of adoration and the bride of liberation having seen him bestows on him a firm embrace.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

క్రీడార్థం సృజసి ప్రపంచమఖిలం క్రీడామృగాస్తే జనాః
యత్కర్మాచరితం మయా చ భవతః ప్రీత్యై భవత్యేవ తత్ .
శంభో స్వస్య కుతూహలస్య కరణం మచ్చేష్టితం నిశ్చితం
తస్మాన్మామక రక్షణం పశుపతే కర్తవ్యమేవ త్వయా (66)

క్రీడార్థం - for play
సృజసి - you create
ప్రపంచం అఖిలం - the entire universe
క్రీడా మృగాః తే జనాః - people are animals of sport, for you
యత్ కర్మ ఆచరితం మయా చ - whatever actions have been done by me
భవతః ప్రీత్యై భవతి ఏవ తత్ - it is indeed for your pleasure
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
స్వస్య కుతూహలస్య కరణం - are the cause of your pleasure
మద్ చేష్టితం - my actions
నిశ్చితం - it is certain
తస్మాత్ మామక రక్షణం - therefore my protection
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings
కర్తవ్యం ఏవ త్వయా - must indeed be done by you

You create the entire universe for play, people are animals of sport for you. Whatever actions have been done by me, it is indeed for your pleasure. Oh Sambhu, it is certain that my actions are the cause of your pleasure. Therefore Oh Pasupati, my protection must indeed be done by you.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

బహువిధ పరితోష బాష్పపూర
స్ఫుట పులకాంకిత చారు భోగభూమిమ్ .
చిరపద ఫలకాంక్షి సేవ్యమానాం
పరమసదాశివ భావనాం ప్రపద్యే (67)

బహువిధ పరితోష - many types of pleasures
బాష్పపూర - flood of (joyous) tears
ట పులకాంకిత - with manifest thrills of joy
చారు భోగ భూమిమ్ - the beautiful land of enjoyment
చిర పద - the eternal state
ఫల ఆకాంక్షి - desirous of the fruit
సేవ్యమానాం - sought by those
పరమ సదాశివ - the supreme Sadasiva, ever auspicious one
భావనాం ప్రపద్యే - I resort to meditating on

I resort to meditating on the supreme Sadasiva, which is the beautiful land of enjoyment with many types of pleasures, with floods of (joyous) tears, manifest thrills of joy and sought by those desirous of the fruit of the eternal state.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

అమితముదమృతం ముహుర్దుహన్తీం
విమల భవత్పద గోష్ఠమావసన్తీమ్ .
సదయ పశుపతే సుపుణ్య పాకాం
మమ పరిపాలయ భక్తి ధేనుమేకామ్ (68)

అమిత ముద అమృతం - unlimited ambrosia of joy
ముహుః దుహన్తీం - which constantly yeilds
విమల భవద్ పద గోష్ఠం - the cowpen of your pure feet
ఆవసన్తీమ్ - which lives
సదయ పశుపతే - Oh compassionate one, Oh Pasupati, lord of beings
సుపుణ్య పాకాం - the fruition of great merit
మమ పరిపాలయ - protect my
భక్తి ధేను ఏకామ్ - the only cow of devotion

Oh compassionate one, Oh Pasupati, protect my only cow of devotion, which constantly yeilds unlimited ambrosia of joy, which lives in the cowpen of your pure feet and which is the fruition of (my) great merit.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

జడతా పశుతా కలంకితా
కుటిల చరత్వం చ నాస్తి మయి దేవ .
అస్తి యది రాజ మౌలే
భవదాభరణస్య నాస్మి కిం పాత్రమ్ (69)

జడతా - the quality of ignorance ( the tiger skin worn by Siva)
పశుతా - the charecterstic of an animal (the deer held in Siva\'s hand)
కలంకితా - the quality of being blemished (the moon adorning Siva\'s head)
కుటిల చరత్వం - possessing a crooked gait (the serpent adorning Siva\'s neck)
న అస్తి మయి - are not present in me
దేవ - Oh Deva, lord
అస్తి యది - even if present
రాజ మౌలే - Oh Rajamouli, one with the moon as a tiara
భవద్ ఆభరణస్య - your ornament
న అస్మి కిం పాత్రమ్ - why am I unfit to be

Oh Deva, the quality of ignorance, the charecterstic of an animal, the quality of being blemished and possessing a crooked gait are not present in me. Oh Rajamouli, even if present, why am I unfit to be your ornament?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

అరహసి రహసి స్వన్త్ర బుధ్దయా
వరివసితుం సులభః ప్రసన్నమూర్తిః .
అగణిత ఫలదాయకః ప్రభుర్మే
జగదధికో హృది రాజశేఖరోఽస్తి (70)

అరహసి - in public
రహసి - in private
స్వతన్త్ర బుధ్దయా - with an independent intellect
వరివసితుం సులభః - who is easily worshipped
ప్రసన్న మూర్తిః - the personification of graciousness
అగణిత - countless
ఫల దాయకః - the giver of rewards
ప్రభుః - the lord
మే - my
జగత్ అధికః - who surpasses the world
హృది - in the heart
రాజ శేఖరః అస్తి - Rajasekhara, one with the moon for a diadem is present

The lord Rajasekhara who is easily worshipped in public or in private with an independent intellect, who is the personification of graciousness, who is the giver of countless rewards and who surpasses the world is present in my heart.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఆరూఢ భక్తిగుణ కుంచిత భావ చాప
యుక్తైశ్శివస్మరణ బాణగణైరమోఘైః .
నిర్జిత్య కిల్బిష రిపూన్ విజయీ సుధీన్ద్ర
స్సానన్దమావహతి సుస్థిర రాజలక్ష్మీమ్ (71)

ఆరూఢ భక్తి - rising devotion
గుణ కుంచిత - the bent bow string
భావ చాప యుక్తైః - furnished with the bow of meditation
శివ స్మరణ - rememberance of Siva
బాణ గణైః - with the series of arrows
అమోఘైః - unfailing
నిర్జిత్య - having vanqished
కిల్బిష రిపూన్ - the enemies of sin
విజయీ - the victor
సుధీన్ద్రః - the best amongst those of good intellect
సానన్దం ఆవహతి - posesses with joy
స్థిర రాజ లక్ష్మీమ్ - the eternal glory of sovereignity

With rising devotion as the bent bow string (and) the bow of meditation furnished with the unfailing series of arrows of rememberance of Siva, having vanquished the enemies of sin, the victor who is the best amongst those of good intellect, posesses with joy, the eternal glory of sovereignty.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ధ్యానాన్జనేన సమవేక్ష్య తమః ప్రదేశం
భిత్వా మహా బలిభిరీశ్వరనామ మన్త్రైః .
దివ్యాశ్రితం భుజగభూషణముద్వహన్తి
యే పాదపద్మమిహ తే శివ తే కృతార్థాః (72)

ధ్యాన అంజనేన - with the collyrium (used to sharpen vision) of meditation
సమవేక్ష్య - having observed well
తమః ప్రదేశం - the area of darkness
భిత్వా - having cleaved
మహా బలిభిః - with great oblations
ఈశ్వర నామ మన్త్రైః - with prayers of Iswara\'s, the supreme\'s name
దివ్యాశ్రితం - the resort of the celestials
భుజగ భూషణం - adorned by the serpents
ఉద్వహన్తి - raise
యే - they who
పాదపద్మం - the lotus feet
ఇహ తే - here, your
శివ - Oh Siva, auspicious one
తే కృతార్థాః - they are fulfilled

Having observed well with the collyrium of meditation, having cleaved the area of darkness with great oblations and prayers of Iswara\'s name, they who raise here your lotus feet, which is the resort of the celestials and which is adorned by serpents, they Oh Siva, are fulfilled.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

భూదారతాముదవహద్యదపేక్షయా శ్రీ
భూదార ఏవ కిమతస్సుమతే లభస్వ .
కేదారమాకలిత ముక్తి మహౌషధీనాం
పాదారవిన్దభజనం పరమేశ్వరస్య (73)

భూదారతాం - the guise of a boar
ఉదవహద్ - put on
యద్ అపేక్షయా - for the sake of which
శ్రీ భూదార ఏవ - even the husband of Sridevi and Bhoodevi (Vishnu)
కిం అతః - what further (needs be said)
సుమతే లభస్వ - Oh wise mind, you learn
కేదారం - the field
ఆకలిత - desired for
ముక్తి మహౌషధీనాం - the sovereign drug of liberation
పాద అరవిన్ద భజనం - the worship of the lotus feet
పరమ ఈశ్వరస్య - of Parameswara, the Supreme God

Oh wise mind, you learn the worship of the lotus feet of Parameswara, for the sake of which, even Vishnu put on the guise of a boar and which is the field for the sovereign drug of liberation desired for (by you). What further (needs be said) ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఆశా పాశ క్లేశ దుర్వాసనాది
భేదోద్యుక్తైః దివ్యగన్ధైరమన్దైః .
ఆశా శాటీకస్య పాదారవిన్దం
చేతః పేటీం వాసితాం మే తనోతు (74)

ఆశా - desire
పాశ - fetter
క్లేశ - pain
దుర్వాసనా ఆది - foul smell etc.
భేద ఉద్యుక్తైః - endeavouring to remove
దివ్య గన్ధైః - by divine fragrance
అమన్దైః - by the great
ఆశా శాటీకస్య - he whose garment is space (Siva)
పాద అరవిన్దం - lotus feet
చేతః పేటీం - the basket of the mind
వాసితాం - fragrance
మే - my
తనోతు - let it bestow

Let the great divine fragrance of Siva\'s lotus feet, which endeavours to remove the foul smell of the fetters of desire, pain etc., bestow fragrance to the basket of my mind.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కల్యాణినం సరస చిత్ర గతిం సవేగం
సర్వ ఇఙ్గితజ్ఞ మనఘం ధ్రువ లక్షణాఢ్యమ్ .
చేతస్తురంగమధిరుహ్య చర స్మరారే
నేత సమస్తజగతాం వృషభాధిరూఢ (75)

కల్యాణినం - which is auspicious
సరస చిత్ర గతిం - which has a charming variegated gait
సవేగం - which is swift
సర్వ ఇఙ్గితజ్ఞం - skilled in judging internal thoughts by external gestures
అనఘం - which is faultless
ధ్రువ లక్షణాఢ్యం - which has fixed auspicious marks
చేతః తురంగం - the horse of the mind
అధిరుహ్య చర - move about having mounted
స్మర అరే - Oh enemy of Cupid (Siva)
నేత సమస్త జగతాం - Oh leader of all the worlds (Siva)
వృషభాధిరూఢ - Oh one mounted on the bull (Siva)

Oh enemy of Cupid, Oh leader of all the worlds, Oh one mounted on the bull, having mounted the horse of (my) mind, which is auspicious, which has a charming variegated gait, which is swift, which is skilled in the interpretation of internal thoughts by external gestures, which is faultless and which has fixed auspicious marks, move about.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

భక్తిర్మహేశపదపుష్కరమావసన్తీ
కాదమ్బినీవ కురుతే పరితోషవర్షమ్ .
సంపూరితో భవతి యస్య మనస్తటాక
స్తజ్జన్మ సస్యమఖిలం సఫలం చ నాన్యత్ (76)

భక్తిః - devotion
మహేశ - Mahesa, supreme lord
పద పుష్కరం - in the sky of (his) feet
ఆవసన్తీ - staying
కాదంబినీ ఇవ - like a row of clouds
కురుతే పరితోష వర్షం - rains pleasure
సంపూరితః భవతి - gets filled
యస్య మనస్తటాకః - whose pond of a mind
తత్ జన్మ సస్యం - that crop of (his) birth
అఖిలం సఫలం - is entirely productive
చ న అన్యత్ - and not another

Devotion staying in the sky of Mahesa\'s feet, rains pleasure like a row of clouds. He whose pond of a mind gets filled (with it), that crop of his birth is entirely productive, and not another.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

బుధ్దిః స్థిరా భవితుమీశ్వర పాదపద్మ
సక్తా వధూవిరహిణీవ సదాస్మరన్తీ .
సద్భావనా స్మరణ దర్శన కీర్తనాది
సంమోహితేవ శివమన్త్ర జపేన విన్తే (77)

బుధ్దిః - the intellect
స్థిరా భవితుం - in order to become permanently fixed
ఈశ్వర పాద పద్మ సక్తా - devoted to the lotus feet of Iswara, the supreme god
వధూ విరహిణీ ఇవ - like a wife seperated from her husband
సదా స్మరన్తీ - constantly remembers
సద్భావనా - imagining it to be real
స్మరణ - recollecting
దర్శన - envisioning
కీర్తనా ఆది - narrating etc.
సంమోహితా ఇవ - as if very infatuated
శివ మన్త్ర జపేన - with prayer formulations sacred to Siva, the auspicious
విన్తే - worries

The intellect, devoted to the lotus feet of Iswara, in order to become permanently fixed (in it), constantly remembers (it). It worries, like a wife seperated from her husband, imagining it to be real, recollecting, envisioning, narrating (about it) etc. and is as if very infatuated with prayer formulations sacred to Siva.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

సదుపచార విధిష్వనుబోధితాం
సవినయాం సుహృదం సదుపాశ్రితాం .
మమ సముధ్దర బుధ్దిమిమాం ప్రభో
వరగుణేన నవోఢ వధూమివ (78)

సద్ ఉపచార విధిషు - in the methods of service to the virtuous
అనుబోధితాం - adviced about
సవినయాం - which is modest
హృదం - which is loving
సద్ ఉపాశ్రితాం - which has recourse to the good
మమ - mine
సముధ్దర - raise up
బుధ్దిం ఇమాం - this intellect
ప్రభో - Oh Prabhu, lord
వర గుణేన - the husband by good qualities
నవ ఊఢ వధూం ఇవ - like a newly married bride

Oh Prabhu, raise up this intellect of mine, which has been adviced about the methods of service to the virtuous, which is modest, which is loving and which has recourse to the good, like a newly married bride by the good qualites of the husband.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

నిత్యం యోగిమనస్సరోజ దల సంచార క్షమస్త్వత్ క్రమ
శ్శంభో తేన కథం కఠోర యమరాడ్ వక్షః కవాటక్షతిః .
అత్యన్తం మృదులం త్వదంఘ్రియుగలం హా మే మనశ్చిన్తయ
త్యేతల్లోచన గోచరం కురు విభో హస్తేన సంవాహయే (79)

నిత్యం - always
యోగి మనః సరోజ దల - on the petals of the lotus mind of the contemplative
సంచార క్షమః - suitable to move
త్వత్ క్రమః - your foot
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
తేన కథం - how (is it possible) by it
కఠోర - the hard
యమరాజ్ వక్షః - the chest of the god of death
కవాట - door (like)
క్షతిః - injure
అత్యన్తం మృదులం - extremely tender
త్వద్ అంఘ్రి యుగలం - your pair of feet
హా - Oh alas
మే మనః చిన్తయతి - my mind thinks (thus)
ఏతత్ లోచన గోచరం కురు - bring this within scope of (my) vision
విభో - Oh Vibhu, all pervading one
హస్తేన సంవాహయే - I will stroke it gently with my hand

Oh Sambhu, your foot is suitable to move on the petals of the lotus mind of the contemplative saint. How (is it possible ) to injure the hard, door (like) chest of the god of death by it ? Oh alas, your pair feet are extremely tender! My mind thinks (thus). Oh Vibhu, bring this (foot) within scope of (my) vision, I will stroke it gently by my hand.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఏష్యత్యేషజనిం మనోఽస్య కఠినం తస్మిన్నటానీతి మద్
రక్షాయై గిరిసీమ్ని కోమలపదన్యాసః పురాభ్యాసితః .
నో చేద్దివ్య గృహాన్తరేషు సుమనస్తల్పేషు వేద్యాదిషు
ప్రాయస్సత్సు శిలాతలేషు నటనం శంభో కిమర్థం తవ (80)

ఏష్యతి ఏషః జనిం - this one will be born (again)
మనః అస్య కఠినం - this one\'s mind is hard
తస్మిన్ నటాని ఇతి - I will dance on it thus (thinking)
మద్ రక్షాయై - for my protection
గిరి సీమ్ని - on the ridge of the mountain
కోమల పద న్యాసః - the placement of the tender foot
రా అభ్యాసితః - was practiced formerly
నో చేద్ - if not
దివ్య గృహాన్తరేషు - in the space within celestial homes
మనః తల్పేషు - on flower (like) couches
వేద్యాదిషు - in quadrangles
ప్రాయః సత్సు - when there is an abundance of
శిలా తలేషు - on rocky surfaces
నటనం - dance
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
కిమర్థం తవ - wherefore your

This one will be born (again). This one\'s mind is hard. I will dance on it. Thus (thinking) for my protection, the placement of the tender foot on the ridge of the mountain was practiced formerly. If not, when there is an abundance of space within celestial homes, on flower (like) couches and in quadrangles, wherefore your dance, Oh Sambhu, on rocky surfaces ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~