శివానందలహరీ ౨౧ - ౪౦

ధృతిస్తంభాధారాం దృఢగుణ నిబధ్దాం సగమనాం
విచిత్రాం పద్మాఢ్యాం ప్రతిదివస సన్మార్గ ఘటితామ్ .
స్మరారే మచ్చేతః స్ఫుట పట కుటీం ప్రాప్య విశదాం
జయ స్వామిన్ శక్త్యా సహ శివగణైస్సేవిత విభో (21)

ధృతి స్తంభ ఆధారాం - having firmness as a post
దృఢ గుణ నిబధ్దాం - tied by the rope of steadiness
సగమనాం - which is capable of movement
విచిత్రాం - which is beautiful
పద్మాఢ్యాం - which is shaped like a lotus
ప్రతి దివస - every day
సన్మార్గ ఘటితాం - which is placed near the right path
స్మర అరే - Oh Smarari, enemy of cupid
మద్ చేతః - my heart
స్ఫుట పట కుటీం - the tent made of white cloth
ప్రాప్య - having reached
విశదాం - which is spotless
జయ - may you be victorious
స్వామిన్ - Oh Swami, lord
శక్త్యా సహ - with Sakthi (Parvati)
శివ గణైః సేవిత - worshipped by the demi god attendents of Siva
విభో - Oh Vibhu, all pervading one

Oh Smarari, having reached along with Sakthi, the spotless tent of my heart, made of white cloth, which has firmness for a pillar, which is bound by the rope of steadiness, capable of movement, which is beautiful, which is lotus shaped, which is placed near the proper path (towards the Supreme) every day and worshipped by the demi god troops of Siva, Oh Swami, Oh Vibhu, may you be victorious

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ప్రలోభాద్యైరర్థాహరణ పరతన్త్రో ధని గృహే
ప్రవేశోద్యుక్తస్సన్ భ్రమతి బహుధా తస్కరపతే .
ఇమం చేతశ్చోరం కథమిహ సహే శంకర విభో
తవాధీనం కృత్వా మయి నిరపరాధే కురు కృపామ్ (22)

ప్రలోభ ఆద్యైః - through avarice etc.
అర్థాహరణ - robbing wealth
పరతన్త్రః - subservient to another
ధని గృహే - into the home of the wealthy
ప్రవేశ ఉద్యుక్తః సన్ - diligent in entering
భ్రమతి బహుధా - wanders in many ways
తస్కరపతే - Oh Taskarapati, lord of thieves (who steals hearts)
ఇమం చేతః చోరం - this thief of a heart
కథం ఇహ సహే - how will I bear here
శంకర - Oh Sankara, who confers happiness
విభో - Oh Vibhu, all pervading one
తవ అధీనం కృత్వా - having been made subservient to you
మయి నిరపరాధే - on me, the sinless one
కురు కృపాం - bestow compassion

Oh Taskarapati, it ( the thief of a heart) wanders in many ways, subservient to robbing wealth through avarice etc., and diligent in entering the home of the wealthy. How will I bear this theif of a heart here Oh Sankara ? Oh Vibhu, having made it subservient to you, bestow compassion on me the sinless one.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కరోమి త్వత్పూజాం సపది సుఖదో మే భవ విభో
విధిత్వం విష్ణుత్వం దిశసి ఖలు తస్యాః ఫలమితి .
పునశ్చ త్వాం ద్రష్టుం దివి భువి వహన్ పక్షి మృగతా
మదృట్వా తత్ ఖేదం కథమిహ సహే శంకర విభో (23)

కరోమి - I perform
త్వత్ పూజాం - your worship
సపది - immediately
సుఖదో మే భవ - become the bestower of happiness for me
విభో - Oh Vibhu, all pervading one
విధిత్వం - the position of Brahma
విష్ణుత్వం - the position of Vishnu
దిశసి ఖలు - you grant verily
తస్యాః ఫలం ఇతి - as a result of it (the worship)
పునః చ - and again
త్వాం ద్రష్టుం - to see you
దివి భువి వహన్ - traversing the sky and earth
పక్షి మృగతాం - as bird and beast
అదృష్ట్వా - having not seen
తత్ ఖేదం - that sorrow
కథం ఇహ సహే - how will I bear here
శంకర - Oh Sankara, bestower of happiness
విభో - Oh Vibhu, all pervading one

I worship you. Oh Vibhu, be the bestower of happiness to me immediately. If you verily grant the position of Brahma or Vishnu as a result of it (the worship), (I will be) traversing the sky and earth as a bird or beast in order to see you again. Having not seen you, Oh Sankara, how will I bear that sorrow here, Oh Vibhu ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కదా వా కైలాసే కనకమణిసౌధే సహగణై
ర్వసన్ శంభోరగ్రే స్ఫుట ఘటిత మూర్ధాంజలిపుటః .
విభో సాంబ స్వామిన్ పరమశివ పాహీతి నిగదన్
విధాతృణాం కల్పాన్ క్షణమివ వినేష్యామి సుఖతః (24)

కదా వా - I would like to know when
కైలాసే - in the Kailasa mountain (Mount Kailash of the Himalayas)
కనక మణి సౌధే - in the gold and gem studded mansion
సహ గణైః వసన్ - living with the demigod attendants (of Siva)
శంభోః అగ్రే - in front of Sambhu, bestower of happiness
స్ఫుట ఘటిత మూర్ధాంజలి పుటః - displaying hands clasped above in salutation
విభో - Oh Vibhu, all pervading one
సాంబ స్వామిన్ - Oh Swami, the lord who is with the mother (Parvati)
పరమశివ - Oh Paramasiva, supremely auspicious one
పాహి ఇతి నిగదన్ - crying you save (me)
విధాతృణాం కల్పాన్ - the days of Brahma (one day = 432 million years)
క్షణం ఇవ - as if (but) a moment
వినేష్యామి - I shall pass
సుఖతః - in comfort

I would like to know when I will be living with the demigod attendants in the gold and gem studded mansion in Kailasa mountain, in front of Sambhu, displaying hands clasped in salutation on the head. I will (then) pass the days of Brahma, as if (it is but) a moment, in comfort, crying, Oh Vibhu, Oh Swami who is with the mother, Oh Paramasiva \"save\" (me).

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

స్తవైః బ్రహ్మాదీనాం జయ జయ వచోభిర్నియమినాం
గణానాం కేలీభిర్మదకల మహోక్షస్య కకుది .
స్థితం నీలగ్రీవం త్రినయనముమాశ్లిష్ట వపుషం
కదా త్వాం పశ్యేయం కరధృత మృగం ఖణ్డపరశుమ్ (25)

స్తవైః బ్రహ్మాదీనాం - with the praise of Brahma and others
జయ జయ - may you be victorious, may you be victorious
వచోభిః నియమినాం - with the words of those with restrained minds (ascetics)
గణానాం కేలీభిః - with the jests of the demigod attendants
మదకల - the rutting
మహోక్షస్య కకుది - on the hump of the great bull
స్థితం - seated
నీలగ్రీవం - the blue necked one
త్రినయనం - the three eyed one
ఉమా ఆశ్లిష్ట వపుషం - the body embraced by Uma (Parvati)
కదా త్వాం పశ్యేయం - when will I see you
కర ధృత మృగం - with the deer (symbolic of illusion) borne in the hand
ఖణ్డపరశుం - the hatchet

When will I see you with the deer (and) hatchet borne in the hand, the blue necked three eyed one, whose body was embraced by Uma, seated on the hump of the rutting great bull, with the jests of the demigod attendants, the praises of Brahma and others and the ascetics saying \"may you be victorious, may you be victorious\"

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కదా వా త్వాం దృట్వా గిరిశ తవ భవ్యాంఘ్రియుగలం
గృహీత్వా హస్తాభ్యాం శిరసి నయనే వక్షసి వహన్ .
సమాశ్లిష్యాఘ్రాయ సఫుట జలజ గన్ధాన్ పరిమలా
నలభ్యాం బ్రహ్మాద్యైర్ముదమనుభవిష్యామి హృదయే (26)

కదా వా - I would like to know when
త్వాం దృష్ట్వా - having seen you
గిరిశ - Oh Girisa, lord of the mountain (Himalayas)
తవ భవ్యాంఘ్రి యుగలం - your auspicious pair of feet
గృహీత్వా హస్తాభ్యాం - having grasped it by the hands
శిరసి - on the head
నయనే - on the eyes
వక్షసి - on the chest
వహన్ - carrying (it)
సమాశ్లిష్య - having embraced well
ఆఘ్రాయ - having inhaled
స్ఫుట జలజ - the lotus blossom
గన్ధాన్ పరిమలాన్ - the fragrant smell
అలభ్యాం - that which is not obtainable
బ్రహ్మాద్యైః - to Brahma and others
ముదం అనుభవిష్యామి - I will experience joy
హృదయే - in my heart

I would like to know when I will experience joy in my heart, not obtainable (even) to Brahma and others, having seen you Oh Girisa, and having grasped your auspicious pair of feet by the hands, and carrying it on (my) head, eyes and chest, having embraced well and inhaled the fragrant smell of the lotus blossom (in it).

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కరస్థే హేమాద్రౌ గిరిశ నికటస్థే ధనపతౌ
గృహస్థే స్వర్భూజాఽమర సురభి చిన్తామణిగణే .
శిరస్థే శీతాంశౌ చరణయుగలస్థేఽఖిలశుభే
కమర్థం దాస్యేఽహం భవతు భవదర్థం మమ మనః (27)

కరస్థే - in your hand
హేమాద్రౌ - (is) the golden mountain, Meru
గిరిశ - Oh Girisa, lord of the mountain (Himalayas)
నికటస్థే - near you
ధనపతౌ - (is) the lord of wealth, Kubera
గృహస్థే - in (your) home
స్వర్భూజా - the divine tree (the wish yeilding tree)
అమర సురభి - the divine cow (the wish yeilding cow)
చిన్తామణి గణే - the wish yeilding gem (all these forming a) group
శిరస్థే - on your head
శీతాంశౌ - (is) the moon
చరణ యుగలస్థే - in the pair of (your) feet
అఖిల శుభే - (are) all things auspicious
కం అర్థం దాస్యేహం - what object shall I give (you)
భవతు భవదర్థం - let it be yours
మమ మనః - my mind

In your hand is the Meru mountain Oh Girisa, Kubera is near you, the group (consisting of) the wish yeilding tree, cow and gem are in (your) home. On your head is the moon and in your feet are all things auspicious. What object shall I give (you, then) ? Let my mind be yours.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

సారూప్యం తవ పూజనే శివ మహాదేవేతి సంకీర్తనే
సామీప్యం శివభక్తి ధుర్యజనతా సాంగత్య సంభాషణే .
సాలోక్యం చ చరాచరాత్మక తను ధ్యానే భవానీపతే
సాయుజ్యం మమసిధ్దమత్రభవతి స్వామిన్ కృతార్థోఽస్మి అహమ్ (28)

సారూప్యం - similarity of form to the deity
తవ పూజనే - in your worship
శివ మహాదేవ ఇతి - with words such as Oh Siva, the auspicious one
సంకీర్తనే - in devotional glorification of the deity
సామీప్యం - vicinity to the deity (one of four states of liberation)
శివ భక్తి ధుర్యజనతా - assemblage of people with exclusive devotion to Siva
సాంగత్య - together with
సంభాషణే - in conversation
సాలోక్యం చ - and residence in the same sphere as the deity
చర అచర - the moveable and the immoveable
ఆత్మక తను - body composed of
ధ్యానే - in meditation
భవానీ పతే - Oh Bhavanipati, lord of Bhavani (Parvati)
సాయుజ్యం - absorption into the deity
మమ సిధ్దం అత్ర భవతి - it is a certainty for me here
స్వామిన్ - Oh Swami, lord
కృతార్థః అస్మి అహం - I am fullfilled

Saarupyam is in your worship. Saamipyam is in devotional glorification by words such as Oh Siva, Oh Mahadeva ! Saalokyam is in conversing together with the assemblage of people with devotion to Siva as the foremost responsibility. Saayujyam is in meditation on your body composed of the moveable and the immoveable and is a certainty for me here Oh Bhavanipati. Oh Swami I am fulfilled.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

త్వత్పాదాంబుజమర్చయామి పరమం త్వాం చిన్తయామ్యన్వహం
త్వామీశం శరణం వ్రజామి వచసా త్వామేవ యాచే విభో .
వీక్షాం మే దిశ చాక్షుషీం సకరుణాం దివ్యైశ్చిరం ప్రార్థితాం
శంభో లోక గురో మదీయమనసస్సౌఖ్యోపదేశం కురు (29)

త్వద్ - your
పాద అంబుజం - lotus feet
అర్చయామి - I worship
పరమం త్వాం - you the supreme one
చిన్తయామి - I think
అన్వహం - every day
త్వాం ఈశం - you the lord
శరణం వ్రజామి - I approach for refuge
వచసా - by words
త్వాం ఏవ యాచే - I beg only of you
విభో - Oh Vibhu, all pervading one
వీక్షాం - the glance
మే దిశ - bestow on me
చాక్షుషీం - of the eye
సకరుణాం - (endowed) with compassion
దివ్యైః - by the celestials
చిరం ప్రార్థితాం - sought for a long time
శంభో లోకగురో - Oh Sambhu, the bestower of happiness, Oh Preceptor
మదీయ మనసః - of my mind
సౌఖ్య ఉపదేశం కురు - you instruct for the happiness

I worship your lotus feet. I think of you the supreme one every day. I approach you the lord for refuge. By words I beg only of you Oh Vibhu. Bestow on me the glance of the eye (endowed) with compassion, sought for long by the celestials. Oh Sambhu, Oh Preceptor of the world, instruct for the happiness of my mind.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

వస్త్రోధ్దూతవిధౌ సహస్రకరతా పుష్పార్చనే విష్ణుతా
గన్ధే గన్ధవహాత్మతాఽన్నపచనే బర్హిర్ముఖాధ్యక్షతా .
పాత్రే కాంచనగర్భతాస్తి మయి చేద్బాలేన్దు చూడామణే
శుశ్రూషాం కరవాణి తే పశుపతే స్వామిన్ త్రిలోకీ గురో (30)

వస్త్ర ఉధ్దూత విధౌ - in the ceremonial throwing on of the garment
సహస్ర కరతా - one who has a thousand arms (the sun)
పుష్పార్చనే - in worship with flowers
విష్ణుతా - being all pervasive
గన్ధే గన్ధ వహాత్మతా - in (offering) fragrance, one who wafts fragrance
అన్న పచనే - in (offering) cooked food
బర్హి ముఖ అధ్యక్షతా - one who is the leader of the fire (Indra)
పాత్రే కాఞ్చన గర్భతా - in (creating) the vessel (of worship), being Brahma
అస్తి మయి చేత్ - if (only) I were possessed
బాలేన్దు చూడామణే - Oh one with the waxing moon for the crest jewel
శుశ్రూషాం కరవాణి తే - I can do service to you
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings
స్వామిన్ - Oh Swami, lord
త్రిలోకీ గురో - Oh Preceptor of the three worlds

Oh one with the waxing moon for the crest jewel, if only I were pocessed of a thousand arms for the ceremonial throwing on of the garment, if only I were all pervasive for the worship with flowers, if only I were capable of wafting fragrance for the offering of fragrance, if only I were the leader of the fire for the offering of cooked food, if only I were Brahma for creating the vessel (of worship), (then alone) can I do service to you Oh Pasupati, Oh Swami, Oh Preceptor of the three worlds.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

నాలం వా పరమోపకారకమిదం త్వేకం పశూనాం పతే
పశ్యన్ కుక్షిగతాన్ చరాచరగణాన్ బాహ్యస్థితాన్ రక్షితుమ్ .
సర్వామృత్య పలాయనౌషధమతి జ్వాలాకరం భీకరం
నిక్షిప్తం గరలం గలే న గిలితం నోద్గీర్ణమేవ త్వయా (31)

న అలం వా - is it not enough
పరమోపకారకం - great help
ఇదం తు ఏకం - this one, alone
పశూనాం పతే - Oh lord of beings
పశ్యన్ - seeing
కుక్షి గతాన్ - those within
చర అచర గణాన్ - the groups of the moveable and the immoveable
బాహ్యస్థితాన్ - those without
రక్షితుం - in order to protect
సర్వ అమృత్య - (of) all the immortals
పలాయన ఔషధం - the medicine causing flight
అతి జ్వాలాకరం - which blazes excessively
భీకరం - which is frightening
నిక్షిప్తం గరలం - the poison was placed
గలే - in the neck
న గిలితం - not swallowed
న ఉద్గీర్ణం ఏవ - nor spat out
త్వయా - by you

This one great help alone, is it not enough Oh lord of beings ? Seeing the groups of the moveable and immoveable, those within and without, and in order to protect (them), the poison which is the medicine causing flight of all the immortals, which blazes excessively and which is frightening was placed by you in the neck. It was not swallowed nor was it spat out.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

జ్వాలోగ్రస్సకలామరాతి భయదః క్ష్వేలః కథం వా త్వయా
దృష్టః కించ కరే ధృతః కరతలే కిం పక్వ జమ్బూఫలమ్ .
జిహ్వాయాం నిహితశ్చ సిధ్దగుటికా వా కణ్ఠదేశే భృతః
కిం తే నీలమణిర్విభూషణమయం శంభో మహాత్మన్ వద (32)

జ్వాలోగ్రః - blazes fiercely
సకల అమర - all the immortals
అతి భయదః క్ష్వేలః - the poison which causes excessive fear
కథం వా - how was it possible
త్వయా దృష్టః - was seen by you
కిం చ - and moreover
కరే ధృతః - borne in the hand
కర తలే - in the palm of the hand
కిం పక్వ జమ్బూ ఫలమ్ - was it a ripe rose apple ?
జిహ్వాయాం నిహితః చ - and was placed on the tongue
సిధ్ద గుటికా వా - was it a medicinal pill ?
కణ్ఠ దేశే భృతః - held in the area of the neck
కిం తే - was it your
నీల మణి విభూషణం - ornament with a blue gem
అయం - this
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
మహాత్మన్ - Oh Supreme soul
వద - you speak

How was it possible that the poison which blazes fiercely, and which is the cause of excessive fear (amongst) all the immortals was seen by you and moreover borne in the hand ? Was it a ripe rose apple in the palm of the hand ? And placed on the tongue, was it a medicinal pill? Held in the area of the neck, was it your ornament with a blue gem ? Oh Sambhu, Oh Supreme soul, speak (of) this.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

నాలం వా సకృదేవ దేవ భవతస్సేవా నతిర్వా నుతిః
పూజా వా స్మరణం కథాశ్రవణమప్యాలోకనం మాదృశామ్ .
స్వామిన్నస్థిర దేవతానుసరణాయాసేన కిం లభ్యతే
కా వా ముక్తిరితః కుతో భవతి చేత్ కిం ప్రార్థనీయం తదా (33)

న అలం వా - is it not enough
సకృద్ ఏవ - only once
దేవ - Oh Deva, God
భవతః సేవా - your worship
నతిః వా నుతిః - bowing in salutation and praising
పూజా వా - adoration or
స్మరణం - mental recitation of the name of the deity
కథా శ్రవణం - listenig to your story
అపి ఆలోకనం - and beholding
మాదృశామ్ - for one like me
స్వామిన్ - Oh Swami, lord
అస్థిర దేవతా - impermanent gods
అనుసరణ ఆయాసేన - by the fatigue of following
కిం లభ్యతే - what is obtained
కా వా ముక్తిః - what is liberation
ఇతః కుతో భవతి చేత్ - where is it if not here
కిం ప్రార్థనియం తదా - in that case, what is to be prayed for

Oh Deva, your worship, bowing in salutation and praising, adoration and mental recitation of your name, listening to your story and beholding you has been done only once. Is it not enough for one like me ? Oh Swami, what is obtained by the fatigue of following the impermanent gods ? What is liberation ? Where is it if not here? In that case, what (further) is to be prayed for ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

కిం బ్రూమస్తవ సాహసం పశుపతే కస్యాస్తి శంభో భవ
ధ్దైర్యం చేదృశమాత్మనః స్థితిరియం చాన్యైః కథం లభ్యతే .
భ్రశ్యద్దేవగణం త్రసన్మునిగణం నశ్యత్ ప్రపంచం లయం
పశ్యన్నిర్భయ ఏక ఏవ విహరత్యానన్ద సాన్ద్రో భవాన్ (34)

కిం బ్రూమః - what do we say
తవ సాహసం - about your courage
పశుపతే - Oh Pasupati, lord of beings
కస్య అస్తి - who has
శంభో - Oh Sambhu, bestower of happiness
భవద్ ధైర్యం - your composure
చ ఈదృశం - and such
ఆత్మనః స్థితిః - state of the self
ఇయం చ - and this
అన్యైః కథం లభ్యతే - how can others obtain
భ్రశ్యద్ దేవ గణం - the assemblage of gods run away
త్రసన్ ముని గణం - the assemblage of ascetics tremble
నశ్యత్ ప్రపంచం లయం - the universe is destroyed to dissolution
పశ్యన్ - seeing
నిర్భయ ఏక ఏవ - fearless and all alone
విహరతి - you go about for pleasure
ఆనన్ద సాన్ద్రః - being intensely joyful
భవాన్ - you

What do we say about your courage Oh Pasupati ? Oh Sambhu, who has your composure and such a state of the self ? And how can others obtain this ? The assemblage of gods run away, the assemblage of ascetics tremble, the universe is destroyed to dissolution. Seeing (this), fearless and all alone, being intensely joyful, you go about for pleasure.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

యోగక్షేమ ధురంధరస్య సకలః శ్రేయః ప్రదోద్యోగినో
దృష్టాదృష్ట మతోపదేశ కృతినో బాహ్యాన్తర వ్యాపినః .
సర్వజ్ఞస్య దయాకరస్య భవతః కిం వేదితవ్యం మయా
శంభో త్వం పరమాన్తరంగ ఇతి మేచిత్తే స్మరామ్యన్వహమ్ (35)

యోగ క్షేమః - acquisition and preservation
ధురంధరస్య - who is laden with the duties of
సకల శ్రేయః - all good
ప్రదోద్యోగినః - who perseveres
దృష్ట అదృష్ట మత - known and unknown doctrines
ఉపదేశ కృతినః - skilled in instruction
బాహ్యాన్తర వ్యాపినః - who is all pervading, without and within
సర్వజ్ఞస్య - one who is all knowing
దయాకరస్య - one who is compassionate
భవతః - to you
కిం వేదితవ్యం - what needs to be told
మయా - by me
పరమ అన్తరంగ - the most beloved
ఇతి మే చిత్తే - thus in my mind
స్మరామి - I recollect
అన్వహమ్ - every day

To you, who is laden with the duties of acquisition and preservation, who perseveres for all good, who is skilled in the instruction of the known and unknown doctrines, whois all pervading, without and within, who is all knowing, who is compassionate, what needs to be told by me ? Oh Sambhu, you are the most beloved, thus I recollect every day in my mind.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

భక్తో భక్తిగుణావృతే ముదమృతాపూర్ణే ప్రసన్నే మనః
కుంభే సాంబ తవాంఘ్రిపల్లవయుగం సంస్థాప్య సంవిత్ ఫలమ్ .
సత్వం మన్త్రముదీరయన్నిజ శరీరాగార శుధ్దిం వహన్
పుణ్యాహం ప్రకటీ కరోమి రుచిరం కల్యాణమాపాదయన్ (36)

భక్తః - the devotee
భక్తి గుణ ఆవృతే - surrounded by the thread of devotion, (ceremonial pitcher)
ముద అమృత ఆపూర్ణే - filled with the water of joy, (ceremonial water
ప్రసన్నే - being pure
మనః కుంభే - the pitcher of the mind, (the ceremonial pitcher)
సాంబ - Oh Samba, one who is with the mother
తవ అంఘ్రి పల్లవ యుగం - the sprout of your feet, (mango leaves on the pitcher)
సంస్థాప్య - having placed
సంవిత్ ఫలమ్ - the fruit of knowledge (the coconut on the pitcher)
సత్వం మన్త్రం - excellent prayer
ఉదీరయన్ - uttering
నిజ శరీర ఆగార - the dwelling place of one\'s body
శుధ్దిం వహన్ - bringing purity
పుణ్యాహం - the ceremonial purificatory day
ప్రకటీ కరోమి - I display
రుచిరం కల్యాణం - the most cordial auspiciousness
ఆపాదయన్ - seeking

Oh Samba, I the devotee, seeking the most cordial auspiciousness, display the ceremonial purificatory day (for) bringing purity of the dwelling place of one\'s body, with the pure pitcher of the mind, surrounded by the thread of devotion, filled with the water of joy, having placed the sprout of the pair of your feet and the fruit of knowledge (on it) and uttering excellent prayer.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ఆమ్నాయాంబుధిమాదరేణ సుమనస్సంఘాస్సముద్యన్మనో
మన్థానం దృఢభక్తి రజ్జు సహితం కృత్వా మథిత్వా తతః .
సోమం కల్పతరుం సుపర్వ సురభిం చిన్తామణిం ధీమతాం
నిత్యానన్ద సుధాం నిరన్తరరమా సౌభాగ్యమాతన్వతే (37)

ఆమ్నాయ అంబుధిం - the ocean of the Vedas
ఆదరేణ - with reverence
సుమనః సంఘః - the multitude of Vedic students
సముద్యన్ మనః - the diligent mind
మన్థానం - the churning stick
దృఢ భక్తి - firm devotion
రజ్జు సహితం - with the rope
కృత్వా - having made
మథిత్వా తతః - having churned, then
సోమం - he who is with Uma (Parvati)
కల్పతరుం - the Kalpaka tree (the wish yielding tree)
సుపర్వ సురభిం - the divine cow (the wish yeilding cow)
చిన్తామణిం - the wish yielding gem
ధీమతాం - for the wise
నిత్యానన్ద సుధాం - the nectar of eternal happiness
నిరన్తర రమా - the eternal riches (liberation)
సౌభాగ్యం - blessedness
ఆతన్వతే - they reach

The multitude of Vedic students, having made the diligent mind as the churning stick and firm devotion as the rope, and having churned the ocean of the Vedas with reverence, then reach him who is with Uma, who is (like) the wish yeilding tree, the divine cow and the wish yeilding gem, who is the nectar of eternal happiness and the blessedness of eternal riches (liberation).

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ప్రాక్పుణ్యాచల మార్గదర్శిత సుధామూర్తిః ప్రసన్నశ్శివః
సోమస్సద్గుణ సేవితో మృగధరః పూర్ణస్తమో మోచకః .
చేతః పుష్కర లక్షితో భవతి చేదానన్దపాథో నిధిః
ప్రాగల్భ్యేన విజృంభతే సుమనసాం వృత్తిస్తదా జాయతే (38)

ప్రాక్ - former
పుణ్య - virtue
అచల - steady
మార్గ దర్శిత - seen by way of
సుధా మూర్తిః - the embodiment of ambrosia
ప్రసన్న శివః - bright, auspicious
సోమః - he who is with Uma (Parvati)
సద్గుణ సేవితః - the resort of virtue
మృగధరః - the bearer of the deer (Maya or Illusion)
పూర్ణః - complete
తమో మోచకః - liberator from darkness
చేతః పుష్కరః - the atmosphere of the mind
లక్షితో భవతి చేత్ - if seen
ఆనన్ద పాథో నిధిః - the ocean of happiness
ప్రాగల్భ్యేన విజృంభతే - swells greatly
సుమనసాం - for those of good mind
వృత్తిః తదా - subsistence, then
జాయతే - occurs

If by way of steady former virtue, he who is the embodiment of ambrosia, who is bright, who is auspicious, who is with Uma, who is the resort of virtue, who bears the deer of Illusion, who is complete, and is the liberator from darkness is seen in the atmosphere of the mind, the ocean of happiness swells greatly. And (only) then, for those of good mind, subsistence occurs. (Interestingly, this verse can be taken to describe the moon by virtue of paronomasia)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ధర్మో మే చతురంఘ్రికస్సుచరితః పాపం వినాశం గతం
కామ క్రోధ మదాదయో విగలితాః కాలాః సుఖావిష్కృతాః .
జ్ఞానానన్ద మహౌషధిః సుఫలితా కైవల్యనాథే సదా
మాన్యే మానసపుణ్డరీక నగరే రాజావతంసే స్థితే (39)

ధర్మః - Dharma, righteousness
మే - my
చతురంఘ్రికః - four footed (supported by spiritual austerity, mental and physical purity, compassion and truth)
చరితః - was well observed
పాపం వినాశం గతం - sin was destroyed
కామ క్రోధ మదాదయః - desire, anger, arrogance etc.
విగలితాః - vanished
కాలాః - the seasons
ఖ ఆవిష్కృతాః - manifested happiness
జ్ఞానానన్ద మహౌషధిః - the sovereign medicinal plant of knowledge and joy
ఫలితా - yielded good fruit
కైవల్యనాథే - the lord of emancipation (Siva)
సదా - always
మాన్యే - revered
మానస పుణ్డరీక నగరే - in the lotus like city of my heart
రాజ అవతంసే - the crest jewel of kings
స్థితే - when present

When in the lotus like city of my mind, the lord of emancipation, who is like the crest jewel of kings, was present and always revered, Dharma with it\'s four supports was well observed, sin was destroyed, desire, anger, arrogance etc. vanished, the seasons manifested happiness, the sovereign medicinal plant of knowledge and joy yielded good fruit.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ధీయన్త్రేణ వచోఘటేన కవితా కుల్యోపకుల్యాక్రమై
రానీతైశ్చ సదాశివస్య చరితామ్భోరాశి దివ్యామృతైః .
హృత్కేదారయుతాశ్చ భక్తికలమాః సాఫల్యమాతన్వతే
దుర్భిక్షాన్మమ సేవకస్య భగవన్ విశ్వేశ భీతిః కుతః (40)

ధీ యన్త్రేణ - by the machinery of the intellect
వచో ఘటేన - by the pots of speech
కవితా - poetry
కుల్యోపకుల్యాక్రమైః - by the series of canals and subcanals
ఆనీతైః చ - and brought by
సదాశివస్య - of Sadasiva, the ever auspicious
చరిత - story
అమ్భో రాశి దివ్య అమృతైః - the divine nectar like mass of water
హృత్కేదార - the field of the heart
యుతాః చ - and have united with
భక్తి కలమాః - the paddy crop of devotion
సాఫల్యమ్ ఆతన్వతే - cause productiveness
దుర్భిక్షాత్ - from famine
మమ - for me
సేవకస్య - (your) servant
భగవన్ - Oh Bhagavan, glorious one
విశ్వేశ - Oh Visvesa, lord of the universe
భీతిః కుతః - where is fear

When the divine nectar like mass of water has been brought from the story of Sadasiva, by the machinery of the intellect, by the pots of speech and by the series of canals and subcanals of poetry and have united with the paddy crop of devotion in the field of the heart, they cause productiveness. Oh Bhagavan, Oh Visvesa, where is fear from famine for me (your) servant ?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~